- 27 Haz 2011
- 6,162
- 23
Ülkemizde ki en yetkin kişilerin açıklamalarından duyuyoruz ki illegal olarak telefon dinlemelerinden kendileri de oldukça mağdurdur. Hele ki, yurdum insanı tarafından yargı mensuplarının dahi bu dinlemelere takıldığını bilmek, herkesin dinlenebileceği izlenimi vermiştir. Halk arasında ise bu durum korku paranoyası haline dönüşmüştür. Hal böyle olunca da birçok kişi, artık telefonda özel konularını konuşmamaya başlamıştır.
İnternetin gün geçtikçe hayatımızın içine girmesi, alternatif haberleşme yöntemlerinin de ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Zira internetin ucuz ve hızlı bir iletişim imkanı sağlaması birçok insanı, bu alanda haberleşmeye yöneltmiştir. Artık kişiler çeşitli programlar, sosyal paylaşım siteleri, e-posta hesapları, bilgisayar oyunlarının sohbet odaları ve birçok benzeri yollarla internetten haberleşmeye çalışmaktadır.
Bu yazımda, son dönemde adeta bir paranoya haline dönüşen telefon dinlemelerini ve tespitlerini farklı bir açıdan inceleyerek, kişilerin bilgisayarlarında ki bir takım programlar vasıtası (MSN, SKYPE, ICQ vs) ile yaptığı görüşmelerin, CMK 135 anlamında telekomünikasyon yoluyla iletişim tespitine girip girmeyeceğini ve elde edilen delillerin özellikle bilişim suçlarıyla ilgili olan soruşturmalarda kullanılıp kullanılamayacağı üzerinde durmaya çalışacağım.
5237 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması kenar başlıklı 135/1. Maddesinde Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka suretle delil elde edilmesi imkanının bulunmaması durumunda, hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi tespit edilebilir, dinlenebilir, kayda alınabilir ve sinyal bilgileri değerlendirilebilir. Cumhuriyet savcısı kararını derhal hakimin onayına sunar ve hakim, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hakim tarafından aksine karar verilmesi halinde tedbir Cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılır.
İletişim tespitinin özel olarak bu şekilde düzenlenmesinin sebebi, haberleşmenin ve özel hayatın gizliliğini sağlamak, hukuka uygun deliller elde ederek keyfiliğin önüne geçmek ve son olarak bu tip tespitlerin sadece ağır suçlarda ve hakim kararıyla uygulanmasını sağlamaktır.
135. maddeye göre bir tespit yapılabilmesi için öncelikle kuvvetli şüphenin var olması yani şüphelinin, o şuçun faili veya şeriki olduğunun kuvvetle muhtemel olması gerekmektedir. Ayrıca başka bir suretle de delil elde etme imkanı bulunmaması gerekmektedir. Uygulamada ise maalesef bu hüküm görmezden gelinmekte ve ilk suretle bu şekilde delil elde etme imkanına gidilmektedir. Ayrıca TCK 135. maddenin 6. Fıkrasında kanun koyucu ancak belli başlı suç tiplerinin varlığı halinde yasal olarak dinleme yapılabileceğinden bahsetmiştir. Buna göre 6. fıkrada sayılmış suç tipleri; Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti, Kasten öldürme, İşkence, Cinsel saldırı, Çocukların cinsel istismarı, Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, Parada sahtecilik, Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, madde 220), Fuhuş (madde 227, fıkra 3), İhaleye fesat karıştırma, Rüşvet, Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, Silahlı örgüt (madde 314) veya bu örgütlere silah sağlama, Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları, Bankalar Kanunun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma kanunun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar şeklindedir.
Maddenin 7. Fıkrasında ise bu suç tipleri haricinde ve bu madde kapsamında ki usuller dışında hiçbir şekilde, bir başkasının telekomünikasyon yoluyla iletişimi dinlenemez ve kayda alınamaz şeklinde emredici bir hüküm yer almaktadır. Aksi bir uygulama da ise hukuka aykırı delil elde edilmiş olur ki bunun da mahkeme aşamasında hiçbir geçerliliği yoktur. Bir başka deyişle hukuka aykırı elde edilmiş bir delilin mahkeme dosyasında bulunması halinde, hâkim bu delilleri dosyadan çıkartması gerekir ve kararını verirken de bu deliller hiç yokmuş gibi karar oluşturmalıdır.
CMK 135in üst başlığı Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi şeklindedir. Burada tartışılması gereken en önemli noktalardan biri, bilgisayar veya cep telefonları vasıtası ile interneti kullanarak, e-posta ve benzer şekilde yapılan haberleşmeler de bu madde kapsama girer mi?
Bilgisayarlar arasında ki iletişim, sistem olarak klasik telefon görüşmelerinde olduğundan farklı bir şekildedir. Klasik telefon görüşmelerinde devre anahtarlama sistemi (POTS) kullanılmaktadır. Bu sistemde haberleşecek iki yol arasında bir devre kurulur. Bağlantı boyunca belirlenen yol kurulu kalır ve veri aktarımı bu yol üzerinden gerçekleşir. Bilgisayarlar arasında ki iletişim ise paket anahtarlama (packet switching system) sistemi ile meydana gelmektedir. Paketler bir bağlantı sırasında aktarılması planlanan verilerin küçük parçalara bölünmüş halidir. Bu veriler parçalar halinde bir bilgisayardan bir başka bilgisayara gönderilir ve o verilerin bilgisayarda birleşmesi ile gönderilen ilk veriye ulaşılır. Bilgisayarda farklı paketler, farklı yollarla gönderilebilmektedir. Bu gönderimler ise çeşitli protokoller vasıtası ile yapılmaktadır.
İnternetin gün geçtikçe hayatımızın içine girmesi, alternatif haberleşme yöntemlerinin de ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Zira internetin ucuz ve hızlı bir iletişim imkanı sağlaması birçok insanı, bu alanda haberleşmeye yöneltmiştir. Artık kişiler çeşitli programlar, sosyal paylaşım siteleri, e-posta hesapları, bilgisayar oyunlarının sohbet odaları ve birçok benzeri yollarla internetten haberleşmeye çalışmaktadır.
Bu yazımda, son dönemde adeta bir paranoya haline dönüşen telefon dinlemelerini ve tespitlerini farklı bir açıdan inceleyerek, kişilerin bilgisayarlarında ki bir takım programlar vasıtası (MSN, SKYPE, ICQ vs) ile yaptığı görüşmelerin, CMK 135 anlamında telekomünikasyon yoluyla iletişim tespitine girip girmeyeceğini ve elde edilen delillerin özellikle bilişim suçlarıyla ilgili olan soruşturmalarda kullanılıp kullanılamayacağı üzerinde durmaya çalışacağım.
5237 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması kenar başlıklı 135/1. Maddesinde Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka suretle delil elde edilmesi imkanının bulunmaması durumunda, hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi tespit edilebilir, dinlenebilir, kayda alınabilir ve sinyal bilgileri değerlendirilebilir. Cumhuriyet savcısı kararını derhal hakimin onayına sunar ve hakim, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hakim tarafından aksine karar verilmesi halinde tedbir Cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılır.
İletişim tespitinin özel olarak bu şekilde düzenlenmesinin sebebi, haberleşmenin ve özel hayatın gizliliğini sağlamak, hukuka uygun deliller elde ederek keyfiliğin önüne geçmek ve son olarak bu tip tespitlerin sadece ağır suçlarda ve hakim kararıyla uygulanmasını sağlamaktır.
135. maddeye göre bir tespit yapılabilmesi için öncelikle kuvvetli şüphenin var olması yani şüphelinin, o şuçun faili veya şeriki olduğunun kuvvetle muhtemel olması gerekmektedir. Ayrıca başka bir suretle de delil elde etme imkanı bulunmaması gerekmektedir. Uygulamada ise maalesef bu hüküm görmezden gelinmekte ve ilk suretle bu şekilde delil elde etme imkanına gidilmektedir. Ayrıca TCK 135. maddenin 6. Fıkrasında kanun koyucu ancak belli başlı suç tiplerinin varlığı halinde yasal olarak dinleme yapılabileceğinden bahsetmiştir. Buna göre 6. fıkrada sayılmış suç tipleri; Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti, Kasten öldürme, İşkence, Cinsel saldırı, Çocukların cinsel istismarı, Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, Parada sahtecilik, Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, madde 220), Fuhuş (madde 227, fıkra 3), İhaleye fesat karıştırma, Rüşvet, Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, Silahlı örgüt (madde 314) veya bu örgütlere silah sağlama, Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları, Bankalar Kanunun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma kanunun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar şeklindedir.
Maddenin 7. Fıkrasında ise bu suç tipleri haricinde ve bu madde kapsamında ki usuller dışında hiçbir şekilde, bir başkasının telekomünikasyon yoluyla iletişimi dinlenemez ve kayda alınamaz şeklinde emredici bir hüküm yer almaktadır. Aksi bir uygulama da ise hukuka aykırı delil elde edilmiş olur ki bunun da mahkeme aşamasında hiçbir geçerliliği yoktur. Bir başka deyişle hukuka aykırı elde edilmiş bir delilin mahkeme dosyasında bulunması halinde, hâkim bu delilleri dosyadan çıkartması gerekir ve kararını verirken de bu deliller hiç yokmuş gibi karar oluşturmalıdır.
CMK 135in üst başlığı Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi şeklindedir. Burada tartışılması gereken en önemli noktalardan biri, bilgisayar veya cep telefonları vasıtası ile interneti kullanarak, e-posta ve benzer şekilde yapılan haberleşmeler de bu madde kapsama girer mi?
Bilgisayarlar arasında ki iletişim, sistem olarak klasik telefon görüşmelerinde olduğundan farklı bir şekildedir. Klasik telefon görüşmelerinde devre anahtarlama sistemi (POTS) kullanılmaktadır. Bu sistemde haberleşecek iki yol arasında bir devre kurulur. Bağlantı boyunca belirlenen yol kurulu kalır ve veri aktarımı bu yol üzerinden gerçekleşir. Bilgisayarlar arasında ki iletişim ise paket anahtarlama (packet switching system) sistemi ile meydana gelmektedir. Paketler bir bağlantı sırasında aktarılması planlanan verilerin küçük parçalara bölünmüş halidir. Bu veriler parçalar halinde bir bilgisayardan bir başka bilgisayara gönderilir ve o verilerin bilgisayarda birleşmesi ile gönderilen ilk veriye ulaşılır. Bilgisayarda farklı paketler, farklı yollarla gönderilebilmektedir. Bu gönderimler ise çeşitli protokoller vasıtası ile yapılmaktadır.