- 7 Tem 2013
- 8,188
- 634
Merhaba. Öncelikle Instagram üzerinden rastgele denk geldiğim bir reels'ten sonra forumda bu konuda kısaca bir içerik oluşturmak istedim. Hangi video ne videosu?
Daha sonra da Kongaz köyünde bir okulda çekilen videoya denk geldim. Gagavuzya'da Kongaz köyünde bir Türk okulu var ve Türkçe dersler öğretiliyor. Destek Türkiye'den sağlanıyor. Videodaki arkadaş da Gagavuz öğrencilerle konuşuyor ve okulu biraz geziyor. Biraz garip hissediyor insan çünkü az araştırınca 2013 yılında yazılmış bir yazıda bile unutulan Türkler diye geçiyor genelde araştırdığınızda başlıklar.
Gagavuzlar hristiyan olan bir Türk topluluğu ve Moldova Cumhuriyeti'nde çoğunluğu Gagavuzya'da olmak üzere aynı zamanda Bulgaristan, Yunanistan, Ukrayna ve Romanya'da da yaşıyorlar. Gagavuz adı ilk olarak 1817'de Rus nüfus sayımındaki belgelerde geçiyormuş. Gagavuzlar hakkında ilk önemli bilgilere baktığınızda Gagauz diyorlar ve bunun da Gök sözcüğünden gelen Gaga sözüyle Oğuz adının birleşmesinden meydana geliyormuş bunu da Gök-Oğuz adını yani Yaşar Nabi Nayır ortaya atmış.
Gagavuz Türkçesi ile çekilmiş bu reklamı sorunsuz bir şekilde anlayabiliyorsunuz: TIKLA
Gagavuzcayla Türkiye Türkçesi ile ilgili bir yüksek lisans tezini inceleyebilirsiniz: TIKLA
Daha sonra da Kongaz köyünde bir okulda çekilen videoya denk geldim. Gagavuzya'da Kongaz köyünde bir Türk okulu var ve Türkçe dersler öğretiliyor. Destek Türkiye'den sağlanıyor. Videodaki arkadaş da Gagavuz öğrencilerle konuşuyor ve okulu biraz geziyor. Biraz garip hissediyor insan çünkü az araştırınca 2013 yılında yazılmış bir yazıda bile unutulan Türkler diye geçiyor genelde araştırdığınızda başlıklar.
Gagavuzlar hristiyan olan bir Türk topluluğu ve Moldova Cumhuriyeti'nde çoğunluğu Gagavuzya'da olmak üzere aynı zamanda Bulgaristan, Yunanistan, Ukrayna ve Romanya'da da yaşıyorlar. Gagavuz adı ilk olarak 1817'de Rus nüfus sayımındaki belgelerde geçiyormuş. Gagavuzlar hakkında ilk önemli bilgilere baktığınızda Gagauz diyorlar ve bunun da Gök sözcüğünden gelen Gaga sözüyle Oğuz adının birleşmesinden meydana geliyormuş bunu da Gök-Oğuz adını yani Yaşar Nabi Nayır ortaya atmış.
Gagavuz Türkçesi ile çekilmiş bu reklamı sorunsuz bir şekilde anlayabiliyorsunuz: TIKLA
Gagavuzcayla Türkiye Türkçesi ile ilgili bir yüksek lisans tezini inceleyebilirsiniz: TIKLA
Tadeusz Kowalski gagavuzları üç kısma ayırmış birincisi en eski tabaka kuzeyden gelen bir Türk topluluğu ikincisi osmanlıların gelişlerinden daha önceki bir devre uzanan güneyden gelen grup üçüncüsü ise osmanlı devrinin Türk kolonilerinden ve Türkleşmiş unsurlarından gelir demiş. Gagavuzların ilk tabakasını oluşturan boy veya boylar hakkında farklı görüşler ileri sürülmüş. Gagavuzların en eski tabakasını, kuzeyden gelen Türk topluluğunu Çek tarihçi Jireçek Kumanlara, Bulgar tarihçi Mladenov Asparuh Bulgarlarına(İdil Bulgarları), Kumanlara ve Oğuzlara, Çek arkeoloğu Şkorpil kardeşler Asparuh Bulgarlarına, Bulgar Petko R. Slaveikov Peçeneklere ve Kumanlara, Romanyalı St. Georkesku Kumanlara ve Oğuzlara dayandırmaktadır.
Gagavuzca konuşuyorlar yaklaşık 300.000 kişi tarafından konuşulan bu dil Oğuz grubuna bağlı bir Türk dili. Komşu dillerden birçok sözcük almasına rağmen kolayca anlaşabilirsiniz. Eskiden yunan alfabesi ile yazılıyormuş fakat 1957'de Kiril alfabesi kullanılmaya başlanınca Yunan alfabesinden vazgeçilmiş. Moldova'nın bağımsızlığa kavuşmasıyla birlikte Gagavuzlara özerklik verilmesinden sonra Türk alfabesi üzerine biçimlendirilmiş bir alfabe oluşturulmuş.
Bu alfabe günümüzde hâlâ kullanılıyor ama Türk alfabesinden farklı olarak Gagavuz alfabesinde (Türkçedeki açık e sesi yerine) Ää harfi, Êê ve Ţţ harfleri bulunur. Gagavuzcada yazı dili Türkiye'de halk arasında konuşulan Türkçenin yazıya dökülmüş biçimidir denebilir. Ğ harfinin yerine birçok sözcükte ünlü harfler çift yazılarak Ğ sesi kazandırılıyor.
Gökoğuz Yeri Halk Topluşu Başkanı Dmitri Konstantinov ise, Türkiye'nin özerkliğin kabulünden bu yana yanlarında olduğunu belirtip, TİKA'ya yaptıklarından dolayı müteşekkir olduklarını ifade etmiş. Kutlamalar, resmi konuşmaların ardından lise öğrencilerinin sergilediği folklor gösterileri, türküler ve şiirlerle devam etmiş.
Eğitim-öğretim faaliyetlerine 1999 yılında başlayan Süleyman Demirel Türk-Moldovan Lisesi, bünyesindeki öğrenci yurdu ile sadece Gökoğuz Yeri'ne değil Moldova genelinden öğrencilere de hizmet sunuyor. (Üstteki videodaki okul). Kongaz köyünün nüfusu da yaklaşık 12.327 kişi olarak belirlenmiş ama 2004 yılında yapılmış bu nüfus sayımı. Büyük çoğunluğu zaten Gagavuz kalan azınlık ise çoktan aza sırayla Moldovalı, Rus, Ukraynalı ve Bulgarlar tarafından oluşuyor.
İyi forumlar <3
