Grafik Tasarımda En Çok Kullanılan Dosya Uzantıları ve Formatları
Bu makalemizde grafik tasarımda veya grafik tasarım programlarında en çok kullanılan dosya uzantıları konusunu ele alacağız.
Kullanılan dosya uzantıları veya formatları nelerdir? Söz konusu dosya uzantıları ne işe yarar? Nerelerde kullanılır? Doküman kısaltmalarının tam açılımları nelerdir? Bu dosya uzantıları hangi programlarla açılabilir? Hepsini detaylı bir biçimde açıklamaya çalışacağız.
Özellikle, grafik tasarım sanatını meslek edinmek isteyen genç kardeşlerimizin, yazımızı sonuna kadar okumalarını şiddetle tavsiye ediyoruz.
Grafik Tasarımda Dosya Uzantıları (Formatları) Çoğu Zaman Kafa Karışıklığı Yaratır
Özellikle bu işe yeni başlamış birisiyseniz, grafik dosya formatları kafanızı karıştırabilir. Kısaltmalar kullanılarak oluşturulmuş bir sürü dosya veya doküman adı var. Hiç kafa karışıklığı oluşturmayacak biçimde, tüm bunları tek tek ele alacağız.
Yazımızı okuyup bitirdikten sonra, bu doküman formatlarının aslında hiç de gözde büyütülmeyecek ve karışık olmayan bir konu olduğunu anlayacaksınız.
Yazımızı okuyup bitirdikten sonra, bu doküman formatlarının aslında hiç de gözde büyütülmeyecek ve karışık olmayan bir konu olduğunu anlayacaksınız.
AI (*.ai veya tam ismiyle Adobe Illustrator) Dosya Uzantısı
AI dosyaları, Adobe Illustrator programında oluşturulan dosya formatlarıdır. AI uzantısındaki dosyalar vektörel tabanlıdır.
Vektörel tabanlı dosyalar, matematik çizim mantığıyla oluşturuldukları için ne kadar büyütülürse büyütülsün herhangi bir bozulma meydana gelmez.
Diğer taraftan AI dosya uzantısı Adobe programlarının hemen hepsinde açılabilir ancak bu bir AI dokümanını açmanın en doğru yöntemi yine Adobe Illustrator kullanmaktır.
Bu uzantıyı başka bir açıdan ele almamız gerekirse, bu formata sahip dosyaları baskıya gönderebilirsiniz.
Bu anlamda matbaalar tarafından da sıklıkla kullanılır. Eğer yapılan iş, ofset baskıya gönderilecek ise CMYK renk modunda çalışılmalıdır. AI Uzantılı Dosyalar, eğer PDF uyumlu bir biçimde kayıp işlemine tabi tutulmuş ise, Adobe Acrobat ile de görüntülenebilir.
Eğer söz konusu dosya, CorelDraw’da açılmak isteniyorsa, bu kez vektörel PDF olarak kayıt işlemi gerçekleştirilmelidir.
Bu sayede, CorelDraw’da da üzerinde değişiklik yapılabilir.
Vektörel tabanlı dosyalar, matematik çizim mantığıyla oluşturuldukları için ne kadar büyütülürse büyütülsün herhangi bir bozulma meydana gelmez.
Diğer taraftan AI dosya uzantısı Adobe programlarının hemen hepsinde açılabilir ancak bu bir AI dokümanını açmanın en doğru yöntemi yine Adobe Illustrator kullanmaktır.
Bu uzantıyı başka bir açıdan ele almamız gerekirse, bu formata sahip dosyaları baskıya gönderebilirsiniz.
Bu anlamda matbaalar tarafından da sıklıkla kullanılır. Eğer yapılan iş, ofset baskıya gönderilecek ise CMYK renk modunda çalışılmalıdır. AI Uzantılı Dosyalar, eğer PDF uyumlu bir biçimde kayıp işlemine tabi tutulmuş ise, Adobe Acrobat ile de görüntülenebilir.
Eğer söz konusu dosya, CorelDraw’da açılmak isteniyorsa, bu kez vektörel PDF olarak kayıt işlemi gerçekleştirilmelidir.
Bu sayede, CorelDraw’da da üzerinde değişiklik yapılabilir.
EPS (*.eps veya tam ismiyle Encapsulated PostScript) Dosya Uzantısı
Bu dosya formatı da Adobe Illustrator’de sıklıkla kullanılır.
Hem vektörel tabanlı hem de resim (bitmap) tabanlı grafikleri barındırabilir. EPS uzantılı dosya formatları Adobe Illustrator başta olmak üzere Adobe’nin pek çok prgramında açılabilir.
Örneğin illustrator’de oluşturduğumuz bir EPS’yi, Photoshop’ta açabiliriz.
Ancak alternatif olarak, OpenOffice Draw, LibreOffice Draw, GIMP, XnView MP, Okular, ve Scribus ve benzeri programlar sayesinde EPS dosyalarını görüntüleyebilir; Inkscape, GIMP, Scribus ve Photomania DX ve türevi programlarla da üzerinde düzenleme yapabilirsiniz.
Hem vektörel tabanlı hem de resim (bitmap) tabanlı grafikleri barındırabilir. EPS uzantılı dosya formatları Adobe Illustrator başta olmak üzere Adobe’nin pek çok prgramında açılabilir.
Örneğin illustrator’de oluşturduğumuz bir EPS’yi, Photoshop’ta açabiliriz.
Ancak alternatif olarak, OpenOffice Draw, LibreOffice Draw, GIMP, XnView MP, Okular, ve Scribus ve benzeri programlar sayesinde EPS dosyalarını görüntüleyebilir; Inkscape, GIMP, Scribus ve Photomania DX ve türevi programlarla da üzerinde düzenleme yapabilirsiniz.
PDF (*.pdf veya tam ismiyle Portable Document Format) Dosya Uzantısı
Portable Document Format yani PDF, taşınabilir belge formatı anlamına gelmektedir.
Çeşitli sistemler arasında gerek taşınabilen, gerekse yazmaya elverişli belgeler oluşturmak amacıyla Adobe yazılım şirketi tarafından üretilmişlerdir. Bu dosya uzantıları, yine Adobe tarafından üretilen Adobe Acrobat ile görüntülenebilirken, Adobe Acrobat Pro ile de doküman üzerinde değişiklikler yapılabilir. Bu dosya formatını yine aynı yazılım şirketinin pek çok ürününde açmak mümkündür.
Bunların en önemlileri ise Adobe Photoshop ve Adobe Illustrator programlarıdır.
Eğer doküman, ilk olarak Adobe Illustrator programında çalışılmış ve vektörel olarak kaydedilmiş ise ilgili doküman CorelDraw programında da açılabilir, üzerinde değişiklikler yapılabilir.
Diğer bir yandan ise bu dosya formatını Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Safari, Opera ve benzeri internet tarayıcılarında da görüntüleyebilmek mümkündür.
Çeşitli sistemler arasında gerek taşınabilen, gerekse yazmaya elverişli belgeler oluşturmak amacıyla Adobe yazılım şirketi tarafından üretilmişlerdir. Bu dosya uzantıları, yine Adobe tarafından üretilen Adobe Acrobat ile görüntülenebilirken, Adobe Acrobat Pro ile de doküman üzerinde değişiklikler yapılabilir. Bu dosya formatını yine aynı yazılım şirketinin pek çok ürününde açmak mümkündür.
Bunların en önemlileri ise Adobe Photoshop ve Adobe Illustrator programlarıdır.
Eğer doküman, ilk olarak Adobe Illustrator programında çalışılmış ve vektörel olarak kaydedilmiş ise ilgili doküman CorelDraw programında da açılabilir, üzerinde değişiklikler yapılabilir.
Diğer bir yandan ise bu dosya formatını Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Safari, Opera ve benzeri internet tarayıcılarında da görüntüleyebilmek mümkündür.
PSD (*.psd veya tam ismiyle Photoshop Document) Dosya Uzantısı
Özellikle grafik tasarımcılar tarafından kullanılır. Photoshop programının üretebildiği bir dosya formatı olmasının yanı sıra, düzenlenebilir ve ham bir dosya formatıdır. Söz konusu formatta, bir veya birden çok katman bulunabilir.
Grafik tasarımcılar çalışmalarını oluştururken veya bir tasarım çalışması yaparlarken Photoshop’taki katmanlardan yararlanırlar.
Eğer dokümanlarında sonradan bir değişiklik yapmak isterlerse, yine bu PSD dosyası vasıtasıyla çalışmalarında değişiklikler yapabilirler.
Bu dosya formatı da Adobe yazılım şirketinin ürettiği bir program olan Photoshop dokümanı olması sebebiyle pek çok Adobe yazılımı ile uyumludur.
Bunların en başında da Adobe Illustrator gelmektedir.
PSD uzantılı dosyaları görüntülemek için alternatif programlar da bulunmaktadır.
Gimp, XnViev, Paint.net ve bazı mobil uygulamalar da PSD dokümanını görüntüleyebilen programlardan yalnızca birkaçıdır.
Grafik tasarımcılar çalışmalarını oluştururken veya bir tasarım çalışması yaparlarken Photoshop’taki katmanlardan yararlanırlar.
Eğer dokümanlarında sonradan bir değişiklik yapmak isterlerse, yine bu PSD dosyası vasıtasıyla çalışmalarında değişiklikler yapabilirler.
Bu dosya formatı da Adobe yazılım şirketinin ürettiği bir program olan Photoshop dokümanı olması sebebiyle pek çok Adobe yazılımı ile uyumludur.
Bunların en başında da Adobe Illustrator gelmektedir.
PSD uzantılı dosyaları görüntülemek için alternatif programlar da bulunmaktadır.
Gimp, XnViev, Paint.net ve bazı mobil uygulamalar da PSD dokümanını görüntüleyebilen programlardan yalnızca birkaçıdır.
JPG (*.jpg veya tam ismiyle Joint Photographic Experts Group) Dosya Uzantısı
Sıkıştırılmış bir resim dosyasıdır. Bu dokümanlarda, sıkıştırma arttıkça görüntü kalitesi düşmektedir.
Çözünürlükleri Photoshop ve türevi programlarda ayarlanabilir. Arka planın transparan olmadığı bir resim formatıdır.
Yani, bu tip dosya formatlı resimlerde arka plan da mevcuttur. Web tasarım çalışmaları için daha düşük kalitede, baskı için daha yüksek çözünürlük ve kalitede optimize edilmeleri gerekmektedir.
JPG dosya uzantılarını, masa üstü bilgisayarlar, labtoplar veya mobil cihazlar, özel bir yazılıma gerek duymadan açabilir ve görüntüleyebilir.
Ancak üzerinde değişiklik yapabilmek için Photoshop ve türevi özel yazılımlara ihtiyaç vardır.
Diğer bir yandan da (isimlerini tek tek saymaya gerek yok) tüm internet tarayıcılarında da görüntülenebilir. Görsel anlamda, web ve internet dünyasının ana maddesi durumundadır. Diğer bir ifadeyle, internette rastlayabileceğiniz hemen hemen her resmin formatı JPG’dir.
Çözünürlükleri Photoshop ve türevi programlarda ayarlanabilir. Arka planın transparan olmadığı bir resim formatıdır.
Yani, bu tip dosya formatlı resimlerde arka plan da mevcuttur. Web tasarım çalışmaları için daha düşük kalitede, baskı için daha yüksek çözünürlük ve kalitede optimize edilmeleri gerekmektedir.
JPG dosya uzantılarını, masa üstü bilgisayarlar, labtoplar veya mobil cihazlar, özel bir yazılıma gerek duymadan açabilir ve görüntüleyebilir.
Ancak üzerinde değişiklik yapabilmek için Photoshop ve türevi özel yazılımlara ihtiyaç vardır.
Diğer bir yandan da (isimlerini tek tek saymaya gerek yok) tüm internet tarayıcılarında da görüntülenebilir. Görsel anlamda, web ve internet dünyasının ana maddesi durumundadır. Diğer bir ifadeyle, internette rastlayabileceğiniz hemen hemen her resmin formatı JPG’dir.
GIF (*.gif veya tam ismiyle Graphics Interchange Format) Dosya Uzantısı
Görsel anlamda, 256 farklı renge kadar destek sunar. Genellikle web tasarım sektöründe kullanılmaktadır.
GIF’lerde, “Görseller fazla yer kaplasınlar ve bu sayede web siteleri daha hızlı açılsın” mantığı söz konusudur.
Bu sayede görseller serverda da daha az yer kaplamış olacaktır. Dolayısıyla alandan tasarruf sağlanmış olacaktır.
web tasarım dışında çalışan grafik tasarımcılara GIF dosya formatını kesinlikle önermemekteyiz.
Zira, bu doküman, görsel açıdan kaliteli bir doküman değildir. Adobe yazılım şirketinin programları başta olmak üzere pek çok uygulamada açılabilir. Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, File Viewer, CorelDraw ve türevi programlarda görüntülenebilir ve üzerlerinde değişiklikler yapılabilir.
GIF’lerde, “Görseller fazla yer kaplasınlar ve bu sayede web siteleri daha hızlı açılsın” mantığı söz konusudur.
Bu sayede görseller serverda da daha az yer kaplamış olacaktır. Dolayısıyla alandan tasarruf sağlanmış olacaktır.
web tasarım dışında çalışan grafik tasarımcılara GIF dosya formatını kesinlikle önermemekteyiz.
Zira, bu doküman, görsel açıdan kaliteli bir doküman değildir. Adobe yazılım şirketinin programları başta olmak üzere pek çok uygulamada açılabilir. Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, File Viewer, CorelDraw ve türevi programlarda görüntülenebilir ve üzerlerinde değişiklikler yapılabilir.
TIFF (*.tiff veya tam ismiyle Tagged Image File Format) Dosya Uzantısı
Kaliteli bir dosya formatıdır. Bu format genellikle masa üstü yayıncılık, grafik tasarım sanatı ve fotoğrafçılık gibi görüntüde yüksek kalite gerektiren işlerde kullanılır. TIFF dokümanlarında, sıkıştırma ve görüntü kaybı olmaz. Zira, başta da belirttiğimiz üzere kaliteli bir formattır.
Öte yandan, doküman boyutu çok büyüktür. Bu durum kaliteli oluşunun yanı sıra, bir dezavantaj olarak düşünülebilir.
Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, Corel Draw ve türevi programlarda görüntülenebilir.
Üzerinde değişiklik yapılmak istenirse Photoshop veya benzeri bir fotoğraf düzenleme aracından yardım alınabilir.
Öte yandan, doküman boyutu çok büyüktür. Bu durum kaliteli oluşunun yanı sıra, bir dezavantaj olarak düşünülebilir.
Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, Corel Draw ve türevi programlarda görüntülenebilir.
Üzerinde değişiklik yapılmak istenirse Photoshop veya benzeri bir fotoğraf düzenleme aracından yardım alınabilir.
PNG (*.png veya tam ismiyle Portable Network Graphics) Dosya Uzantısı
Tam isminden de anlayabileceğiniz üzere, daha ziyade internet ortamındaki görsellerde, web işlerinde kullanılmak üzere oluşturulmuş bir dosya formatıdır. PNG uzantılı dosyalar, arka planı saydam göstermek için özel olarak optimize edilir.
Bu anlamda JPG uzantılı bir dosya, Adobe Photoshop programında açılıp, dekupe işlemi sayesinde arka planından koparılabilir ve arka plansız bir biçimde PNG olarak kaydedilebilir.
Web formatı olmaları dolayısıyla RGB renk modunda çalışılmaları uygundur. Görüntü kalitesinden fazla kayıp yaşatmayan, kaliteli sayılabilecek bir doküman türüdür. Adobe Photoshop, Adobe Illustrator başta olmak üzere pek çok uygulamayla açılabilirler.
Bu dosya uzantısını açabilecek ve üzerlerinde düzenleme yapabilecek diğer uygulamalardan bazıları CorelDraw ve Paint’dir.
Bu anlamda JPG uzantılı bir dosya, Adobe Photoshop programında açılıp, dekupe işlemi sayesinde arka planından koparılabilir ve arka plansız bir biçimde PNG olarak kaydedilebilir.
Web formatı olmaları dolayısıyla RGB renk modunda çalışılmaları uygundur. Görüntü kalitesinden fazla kayıp yaşatmayan, kaliteli sayılabilecek bir doküman türüdür. Adobe Photoshop, Adobe Illustrator başta olmak üzere pek çok uygulamayla açılabilirler.
Bu dosya uzantısını açabilecek ve üzerlerinde düzenleme yapabilecek diğer uygulamalardan bazıları CorelDraw ve Paint’dir.
BMP (*.bmp veya tam ismiyle Bitmap) Dosya Uzantısı
Microsoft yazılım şirketinin ortaya çıkarttığı bir dosya uzantısıdır. Windows işletim sistemlerinde bulunan Paint programı ile oluşmuştur.
Bu dokümanlarda resme sıkıştırma işlemi uygulanmaz. Bu haliyle, diğerler dosya uzantılara nazaran çok daha fazla yer kaplamaktadır.
PNG uzantısında olduğu gibi, arka planlarında saydamlık desteği yoktur.
Photoshop, Illustrator ve türevi pek çok uygulama ile açılabilir ve üzerlerinde değişiklik yapılabilir.
Bu dokümanlarda resme sıkıştırma işlemi uygulanmaz. Bu haliyle, diğerler dosya uzantılara nazaran çok daha fazla yer kaplamaktadır.
PNG uzantısında olduğu gibi, arka planlarında saydamlık desteği yoktur.
Photoshop, Illustrator ve türevi pek çok uygulama ile açılabilir ve üzerlerinde değişiklik yapılabilir.
RAW (*.raw veya Ham) Dosya Uzantısı
Fotoğrafçılık sektöründe kullanılır.
Sıkıştırılmamış bir dosya formatıdır.
Fotoğraf makinelerinin ürettiği bir uzantı olmasının yanı sıra, RAW uzantısı “ham” bir dosya formatıdır.
Adobe Bridge veya Adobe Photoshop ile açılıp, arzu edilen formata kolaylıkla dönüştürülebilir.
SAYGILARIMLA
TASARIM EKİBİ
Sıkıştırılmamış bir dosya formatıdır.
Fotoğraf makinelerinin ürettiği bir uzantı olmasının yanı sıra, RAW uzantısı “ham” bir dosya formatıdır.
Adobe Bridge veya Adobe Photoshop ile açılıp, arzu edilen formata kolaylıkla dönüştürülebilir.
SAYGILARIMLA
TASARIM EKİBİ
