Neden Symbian?
Günümüzde bir Andorid, bir iPhone çılgınlığıdır almış başını gidiyor. Birisi de çıkıp demiyor ki Ulan siz kafayı mı yediniz? Hele bir durun oturun şöyle soluklanın, az iki dakika beni dinleyin. Hah işte o biri ben oluyorum şu anda ve 2 dakika beni dinleyin lütfen:
İlk olarak nedir bu yazının amacı onu açıklayayım: Akıllı telefon çılgınlığı başladığından beridir insanların (afedersiniz ama) deli danalar gibi sağa sola (yazar burda apple storeları, cep telefonu mağazalarını vs kastediyor) saldırmasının anlamsızlığı vurgulamak, piyasadaki mobil işletim sistemlerini (mühendis olarak) karşılaştırmak ve kendi favori işletim sistemi olan Symbianın neden favori olduğunu açıklamaktır.
Kernel & Hardware (İşletim sistemi çekirdeği ve Donanımsal yapılar)
İnsanların gözünü boyayan Çift çekirdeki işlemciler 1-2 GB ram konusu:
Android: İSÇ (İşletim Sistemi Çekirdeği) olarak Linux Kernel kullanmaktadır. Linux Kernel PC (Kişisel Bilgisayar) Mimarisi için tasarlanıp kodlanmış bir İSÇdir. Piyasadaki Akıllı Telefonların büyük bir çoğunluğu donanım olarak ARM Mimarisi üzerine kuruludur. Android OStan ARM Mimarisi üzerinde verim alabilmek için en az 1GHz işlemciye + 512MB rame ihtiyacınız var; Tam verim alabilmek içinse en az Çift çekirdekli işlemci (tek çekirdek hızı >= 1GHz olmalı) ve 1 GB rame ihtiyacınız var.
iOS: Apple tarafından geliştirilen bu mobil işletim sistemi BSD ve Macintosh Çekirdeği tabanlıdır. BSD (Berkeley Software Distribution) de Linux gibi PC Mimarisi için tasarlanmış bir İşletim sistemidir. Android için saydığım Yüksek teknoloji ürünü donanımlar ile tam verim alınabilmektedir. Ancak Andorid OSa nazaran ARM Mimarisine daha uyumludur çünkü Apple firması BSD Kernelı (XNU) kendi ihtiyaçları doğrultusunda geliştirmiştir. Yüksek teknoloji ürünü ya da yüksek sistem gereksiniminin sebebi biraz da Appleın yenilikçi olmasıdır. Örneğin Retina Display özelliğinin düşük işlemci ve ram kombinasyonlu iPhonelarda kullanılması pek mantıklı olmaz.
Symbian: İSÇ olarak tamamen ARM Mimarisi için kodlanan bir kernela sahip olan tek işletim sistemidir (burada yalan söylüyorum galiba, JavaOS var bir de ARM Mimarisi için tasarlanmış İşletim sistemi, ancak JavaOS akıllı telefonlarda pek kullanılmadığı için yalan söylemiş de sayılmıyorum esasında). Donanım olarak yüksek sistem gereksinimleri yoktur. En gelişmiş versiyonu olan Symbian Belle (Nokia Belle) 680 Mhz İşlemci (tek çekirdek) + 256 MB ram ile tam verimle çalışmaktadır. S60v5 İşletim sistemi ise daha da düşük donanımla tam verimle çalışmaktadır.
Uygulama Çeşitliliği:
Bir Mağazada bulunan Uygulama Sayısı, Uygulama Çeşitliliği anlamına gelmemektedir!
Google Play (Android Market): Google Playde yer alan uygulama sayısı 400.000in üzerindedir, peki bunun sebebi nedir? Şöyle ki: Android OS henüz standarda oturtulmadığı için 18 farklı API level bulunmaktadır. (Kullanımda olan en güncel API Level 17dir.) Buna farklı firmaların farklı dizaynları sonucu ortaya çıkan farklı ekran çözünürlüklerini ve tabletleri de hesaba katarsak her bir uygulamanın en az 17 * 20 = 340 (yaklaşık olarak) farklı sürümü bulunmalıdır. Çünkü API Level 1 ile API Level 15 için ayrı ayrı, her bir ekran çözünürlüğü için ayrı ayrı uygulamaları derlemek gerekmektedir. Bu da yüksek uygulama sayısını açıklamaktadır. Ancak uygulama çeşitliliği açısından durum tam tersidir, Android Markette birbirinin kopyası, çalıntısı, alternatifi olan uygulamaları da hesaba katarsak uygulama çeşitliliği en fazla 10.000 civarıdır.
Adobe Flash Player: Chrome kurmadıysanız, default browsera eklenti olarak flash player kurmak zorundasınız.
App Store: Apple için de Android için söylediklerim kısmen geçerli. App Storeda 725.000in üzerinde uygulama bulunmasına rağmen bir iPhone sürümü için kullanılabilecek uygulama çeşitliliği sayısı 20.000 civarıdır (yaklaşık olarak). Gerek iOS sürümleri, gerekse telefon, müzikçalar, tablet, mac uygulamaları açısından baktığımızda bu rakama ulaşabiliriz.
Adobe Flash Player: Apple Flash Playerı desteklemiyor.
Ovi Store: Sadece Symbian Belle için 45.000 civarı uygulama mevcuttur, ekran çözünürlüğü ve kopya uygulamaları elediğimizde 10.000-15.000 arası uygulama çeşitliliğine sahiptir. Ovi Storeda instagram yoktur, insanların en büyük derdi şu anda buymuş galiba. Uygulamaları sadece Nokia firması yazmıyor, İnstagram uygulamasını yazan firma ilk olarak iPhonelar için geliştirdi, daha sonra Android için geliştirdi. Symbian için geliştirmemiş olması o firmanın suçudur Symbianın değil. Her neyse, uygulama çeşitliliği bakımından Symbian Belle Androidi ezmektedir. Nokianın Windows ile anlaşmasından sonra uygulama çeşitliliği daha da artmıştır, Symbian cihazınıza MS Office 2010 kurmak ister misiniz gibi bir güncelleme geldiğinde şaşırmayın, şaka değildir.
Adobe Flash Player: Nokia Browser (Symbian^3ten beri) flash lite 4.2yi içinde barındırıyor, eklenti/uygulama kurmanızı gerektirmiyor.
Uygulama Geliştirme
Müthiş bi fikrim var, hadi para kazanalım!
Android:18 farklı API Levela ve envai çeşit ekran çözünürlüklerinin her biri için uygulamanızı derlemeniz gerekmektedir, Fikrinizi gerçekleştirdiğiniz uygulama her bir cihazda desteklenmiyor olabilir, Global bir uygulama yazamayabilirsiniz. Takıldığınız konularda danışabileceğiniz insan sayısı pek azdır. Çeşitlilik fazla olduğundan geliştirme süreciniz sancılı olabilir. Uygulamalarınız Google Playe kontrol edilmeden yüklendiğinden Android cihazlara kolaylıkla virüs yayabilirsiniz. Android pazarında uygulama pek kolay değildir, bu uygulamaların ya korsanı android markette ücretsiz bulunur ya da korsanını bir şekilde bulup indirip kurarsınız zaten. Bildiğim kadarıyla sadece Java dili ile uygulama geliştirilebiliyor. Bu konuda aydınlatılmaya ihtiyacım var.
iOS: Geliştirici olabilmek için belli bir ücret ödemek gerekiyormuş (iOS SDK için). Kafadan soğudum apple ürünlerinden. Zaten ürünlerini çok pahalıya satıyorsun. Neyse, Bir uygulama geliştiricisi için en sağlam pazar app storedur. Çünkü bir telefona 2 bin lira veren insan sizin yazdığınız en dandik uygulamayı bile 2 lira verip satın alabilir. 2 Liradan 10 bin uygulama satsanız 20.000 lira para eder. Karlı bir pazardır. Bildiğim kadarıyla sadece objective-C dili ile uygulama geliştirilebiliyor. Bu konuda aydınlatılmaya ihtiyacım var.
Symbian: Şu anda en kolay uygulama geliştirme araç gerecini sağlayan, çok farklı dillerle kod yazabilmenizi sağlayan, çok farklı platformlara uygulama geliştirmenizi sağlayan Qt SDK ve Qt Creatora sahiptir. QT Creator Symbian, Meego, Windows Phone, PC (Windows / Linux) yazılımlarını geliştirebileceğiniz bir IDEdir. Aynı kodları farklı sistemler için derleyip kolaylıkla o sistemlerde koşabilir hale getirebilirsiniz. Symbian OSa uygulama yazarken desteklenen diller: SymbianC++, Java, Objective-C (başka diller de vardı şu an hatırlamıyorum). Ovi Storeda uygulama satabilirsiniz elbette ancak google play ya da app store kadar size para kazandırmayabilir. Ancak uygulama yazma konusunda sürekli danışabileceğiniz bir Nokia Developer forumu mevcuttur. (Symbian desteğini çekeceğini açıkladıktan sonra büyük kan kaybı yaşasa da Nokia hala ayakta tutuyor bu forumu, developerlara destek vermeye devam ediyor).
Telefon Ömrü
Hangi sıklıkla telefon yenilenir?
Android: Android OSlu telefonlara gelen her bir güncellemenin ardından yeni donanımlar desteklenir hale geliyor, daha kaliteli bir işletim sistemi yazılıyor ancak şuna dikkat edilmiyor: E biz Android 4.2yi çıkartıyoruz ama biz bu adamlara en fazla Android 3.0ı destekleyebilecek donanımlı bir telefon sattık(!)? Ne olacak bu durumda? Ne olacağı var mı, çözüm basit: Eğer Android 4.2yi kullanmak istiyorlarsa yeni bir telefon alacaklar Bu da yaklaşık olarak 12 ayda 1 yeni telefon almak anlamına geliyor. Biz Android OS kullanan telefon üreticileri olarak ucuza satıyoruz kardeşim diye bir savunma yapacak olanlara peşinen cevap vereyim: Dandik, Ucuz, Çin Malı donanımları telefonlara ekliyorsunuz zaten, 1 Metreden (yaklaşık olarak bacak boyumuz, telefonu cebe koyarken hani) düşürünce android cihazların ya ekranı kırılır, ya k*çı başı oynar, ya da bir şekilde bozulur (Her model için geçerli olmasa da çoğunluk böyledir). Kısacası Android telefonların ömrü en fazla 1 yıldır. 1 Yıl sonra yenilemezseniz fiyakanız kalmaz.
iOS: Apple kullanmak ayrıcalıktır! gibi bir durum var ortada, iPhonelar zenginlik göstergesiymiş gibi her ortamda özenle kılıfında kullanılmalıdır, küçücük bir çizik alırsa o iPhone artık beş para etmez. 1 Metreden düştüğü anda ekranı tuzla buz olan bu telefonlar o kadar özelliğe ve o kadar yüksek fiyata rağmen kolaylıkla kırılabiliyorlar. Yeni modellerin çıkması ile elinizde kalan eski modeller fiyakanızı bozabileceğinden hemen hemen her sene yeni modeli almanız gerekmektedir. Kısacası ömürleri 1-2 yıldır.
Symbian: Nokia tarafından üretilen bu telefonların yokedilmezlik gibi bir özelliği mevcuttur (Bkz: 3310). Nokianın ilk Symbian^3lü telefonu olan N8 bu ünvanı devam ettirenlerden. Teknolojik oyuncaklarını hor kullanan birisi olarak 2 Yıldır N8ime dış görünüşü haricinde (kasası ve kulaklık girişindeki plastik kısım) zarar veremedim. Yeri geldiğinde 2-3 metre yükseklikten düşürdüm (sert zemine), yeri geldiğinde artizlik olsun diye kaldırıp masaya fırlattım. Kullanıcıyı ilgilendiren kısım olan dokunmatik ekranda 1-2 adet kılcal çizik dışında birşey yok (o çizikler de dikkatli bakıldığında ancak belli oluyor). Nokianın Symbian^3 yüklü ilk telefonu olan N8in işletim sistemi ilk başlarda pek stabil değildi, Donmalar yaşanıyordu ancak telefonu yeniden başlatınca sorun kalmıyordu. Telefonu haftada 1 yeniden başlatmam gerekiyordu. Daha sonra Symbian Anna güncellemesi geldi ve bir anda telefon hız kazandı (donanımda bir değişiklik yok haa, telefonun işletim sistemi güncellendi sadece) Symbian^3e göre daha hızlı olan Anna pek stabil çalışmıyordu. Geçiş dönemindeki bir işletim sistemi olduğu belliydi. Ardından benim son sürüm olarak nitelendirdiğim Symbian Belle (daha doğrusu Nokia Belle) geldi. Aynı donanım üzerinde harikalar yaratan bir işletim sistemi olan Symbian Belle gözüme girmiş durumda. Kısacası Symbian telefonunuzu güncel tuttuğunuz sürece ömrü 3-4 sene(hatta daha da fazla)dir. (Keşke Nokia firması Symbianın geliştirilmesini 2015te sonlandırmayacak olsa )
Pazarlama Stratejileri
Bu telefonları neden satın alıyoruz?
Android: Arkasında bir dünya devi olan Google Amca var, Googleın arkasında olduğu hiç birşey kötü olmaz mantığı ve süslü püslü tanıtılan hi-tech donanımlar yüzünden Android cihazlar büyük bir sükse yarattı diyebiliriz. Kalitesiz Mal kullanımı sonucunda ortaya çıkan ucuza akıllı telefon olayı insanların gözünü boyamaya yetti de arttı bile.
iOS: 3 kuruşluk malı 1 kuruş karla 4 kuruşa satmaya kalkarsanız insanlar o malı ucuz kabul eder ve pek oralı olmaz. Ancak 5 kuruş bile etmeyecek olan o 3 kuruşluk malı 10 kuruşa satarsanız insanları kapınızda kuyruğa dizersiniz. Esasında çok az farklılıklar içeren bu telefonları her seferinde yeni birşeyler eklemişçesine piyasaya sürebilirsiniz. Hatta iPhone 4Gnin çıktığı zaman Türkiyede bir çok insan 4rd Generation iletişim metodunu (ortada olmayan bir standardı) desteklediğini zannedip satın almıştı. İnsanların bilinçsizliği ve i-ürünlerini kullananların fiyakalı oluşu bu ürünlerin fazla satmasının en başında geliyor.
Symbian: Nokia; Uzun ömürlü, 7den 70e herkes için en optimum (hem kullanım hem de fiyat) telefonları ürettiği halde insanları göz boyayan reklamlarla kandırmadığı için batacağı düşünülen firmadır. Ulan Nokia firması ben artık telefon üretmeyeceğim diyip sadece yedek parça fabrikalarını ayakta tutsa bile yıllık ciro olarak 5 yıl boyunca appleın iphone satış fiyatıyla kapışacak kapasitede piyasada telefonu olan bir firmadır. Böyle bir telefon devinin batacağını düşünmek saçmalıktan öte bir konu değildir.
Nokianın Akıllı telefon (smartphone) piyasasına girişi esasında S60v5 ile oldu. 5800 xm modeli peynir ekmek gibi satılan bir model oldu ve kızılay dağıtıyormuşçasına herkesin elindeydi. 2010 yılının ilk çeyreğinde Symbian^3ü ve ilk Symbian^3lü telefonu olan N8i piyasaya sürerken bir yenilik getirmeliydi telefon piyasasına! Bu sorunu Carl Zeis 12 MP Lensli kamerayı telefona ekleyerek çözdü, bu telefonu da çok fazla sattı. Dijital Fotoğraf Makinesi + Telefon kavramını akıllı telefon piyasasına sokamamış olsa da bu konuda çalışmaları devam ediyor (Bkz: 808 pureview). Şu karşılaştırma sitelerinde çok güldüğüm bir konu var buraya yazmak istiyorum. iPhonelar kamera konusunda N8den daha iyiymiş, çünkü iPhonelarda 3x dijital zoom varmış! (Ulen değerli site sahipleri N8de 3x Optik Zoom mevcut, lütfen bu konuyu dikkatli araştırıp sitenize yazın!).
Teknik Servis Konusu
Telefonun bozulduğunda ne yapacaksın?
Android: Türkiyede en fazla Android cihaz satan markalar HTC ve Samsung olarak görünüyorlar, HTCnin Türkiyede yaygın teknik servis ağı mevcut değil malesef. Samsungun Türkiyede yaygın bir teknik servis ağı mevcut ancak daha önce bir telefondaki aynı hatayı 3 kez üst üste bildirdiğim ve 3. kez gittiğimde değiştirme talep ettiğim halde telefonu gerisin geriye yolladılar sağolsunlar varolsunlar, o gün bu gündür Samsungla görüşmüyorum.
iOS: Türkiyede yetkili teknik servisi bulunmayan gözü yukarlarda olan Apple firmasının fantastik ürünüdür, cihazınız arızalandığı anda ya yurt dışına yüksek kargo bedelini ödeyip göndereceksiniz ya da kargo parasını telefon tamircilerine ödeyeceksiniz Parçaları da genelde stoklarda olmaz, çıkma takarlar, yedek parçası olmaz falan filan sıkıntısı çoktur yani bu konuda.
Symbian: Nokia Telefonlar için yokedilemez dedik ama ara sıra hatalı olanları da olmuyor değil. Örneğin N8in ilk çıkan serisindeki her 10 telefondan 6sı yazılım hatalı olarak gelmişti ülkemize. Bu telefonlar alınır alınmaz garantiye gönderilip yenileriyle değiştirildiler. N8den ilk başlarda zarar etmiş bile olabilir Nokia firması. Yedek parça konusunda sıkıntı çekmeyeceğiniz bir markadır, (eğer 10 yıllık bir telefonda ekran değiştirecekseniz 50-100 lirayı gözden çıkartmanız gerekebilir ki telefon o kadar etmiyor bile
).Diğer Mobil İşletim Sistemleri
Maemo / Meego
Nokia firması tarafından ilk olarak N900 isimli modelde daha sonra da (N8in üst modeli sanılan) N9da kullanılan Linux Kernel tabanlı bir işletim sistemidir. N900 modelinde 1 GB ram ve 1 Ghzlik işlemci mevcuttur. Bu 2 model esasında Nokianın piyasaya sürmeyi düşündüğü tablet bilgisayarların temelini oluşturuyordu. Android cihazların piyasayı çok hızlı ele geçirmesinden midir, yoksa Nokianın bu piyasaya girmekten çekinmesinden midir bilinmez ama bu 2 telefon da gayet sağlamdır. Meego yüklü N900e VirtualBox kurup bu VirtualBox üzerinde Backtrack 5″in ARM için derlenmiş versiyonunu çalıştırabilirsiniz (Denenmiştir). Türkçesi: Linux yüklü bir mobil cihazda çalışan sanal makina üzerinde başka bir linux dağıtımı çalıştırma işlemi.
Windows Phone 8
Mobil işletim sistemi olarak geleceği en parlak görünen işletim sistemidir. Şöyle ki: Yılların yazılım devi olan Microsoft firması daha önceden bu piyasaya yönelik ürünler geliştirmişti ve günümüzde hala kullanıyoruz. El terminalleri, ATMler, Cep telefonları vs için zamanında Windows CE isminde yeni bir işletim sistemi yazmışlardı (Kimileri bu işletim sisteminin bir Windows Mini Edition olduğunu iddaa etse de alakası bile yok). Windows Mobile sürümleri ile cep bilgisayarları piyasasını iyi bilen bir firmadır. Ayrıca Cep Telefonu devi olan Nokia ile ortaklıkları mevcut Microsoftun. Bu da Windows Phone 8in geleceğinin parlak olduğunun bir göstergesidir. Ancak zaman neler gösterir bilinmez.
Blackberry OS
Blackberryler hakkında detaylı bilgiye sahip değilim. Hiç kullanmadığım için bu konuda yorum yapamıyorum malesef.
Sonuç olarak;
Herhangi bir teknolojik ürün alırken moda olanı araştırma yapmadan ve kulaktan dolma bilgilerle satın almak sizi fiyakalı gösterebilir (yazar burda kıs kıs gülüyor) ancak bütçenizde çok ciddi açıklara sebep olabilir. Ayrıca popüler olan iyidir, en pahalı olan en kalitelidir gibi anlayışların gerçek olmadığı bir dünyada yaşıyoruz, siz siz olun iyice araştırma yapmadan hiçbir ürünü satın almayın.
