Türk Şamanlığı Bölüm 1
Yabancı kaynaklar ile yerli kaynaklar arasında araştırma yapıldığında eski Türkler' de tek tanrılı bir inanç algoritması varmış.
Eski Türkler, bu algoritma yapısına Türk dini, Gök dini, Gök Tanrı dini, Tek Tengri dini şeklinde hitap etmişlerdir.
Aynı zamanda Tanrıcılık ismi olarak bilinen bu din üzerin 'de, kitapsız, tapınak sız, dış din adamlarının olmadığı dikkat çekmiştir.
Gök Tengri dini, şahit kaynaklarıyla beraber zamanında büyük devletler kuran Türk kavimleri içerisinde yaygınlaşmıştır.
Hatta, Sibriya ile Altay-Sayan civarlarında yaşayan avcılık ve ren geyiği besleyen Türklerin kullanmış olduğu şamanlık adı verilen elit ve tertipli formlar bulunmuştur.
Bir yandan resmi devlet dini, Tanrıcılık, öbür yandan milletin başvuru yaptığın inanç olan aynı zamanda Türk boylarının yaşatmış ve benimsemiş olduğu şamanlık vardı.
Zamanla Türkler arasında yaygınlaşan pratik inanç ve algoritma sistemi Gök Tengricilik ile tapınma objesi olarak kabul edilen tek yaratıcıyı gün geçtikçe arka plana itiyor, Tanrı, deus otiosus mevkine gelmiştir.
[(KISA BİR HATIRLATMA
Deus otiosus Nedir?
Deus otiosus, yarattığı Dünya'dan elini çekmiş, olanlara karışmayan tanrı. "Boş tanrı", "durağan tanrı" ya da "uzak tanrı" anlamına gelir.
Eski Yunan düşünürleri Epikür ve Aristotales'in düşüncelerinde, bazı Afrika dinlerinde, ''İslam öncesi Türklerde, deist topluluklarda bu inanca rastlanır.'']
Devlet kurmuş Türkler zamanla kitap, tapınma kültürü ile tapınakları bulunan Buda dinini (devlet içerisinde milletin birlikteliğini ihtiyaç kabul ettikleri için) IV. yüzyılın sonlarında (Tabğaç Dönemi)
Kabul edilmeye ve yaygınlaştırmaya çalışıldı.
(Forum da baktım ki TABGAÇLAR hakkında hiçbir bulgu yok, ben yazacağım bu konuyu ama öncelikle bu seriyi bitirmem lazım.)
Bu süreç ise Yaglakar boyu'nun ele geçirmesiyle son bulmuş oldu.
(Bahsettiğim dönem, Uygur dönemi.)
[Kısa bir şekilde Yaglakar Boyu’nu tanıyalım/hatırlayalım.]
YAGLAKAR BOYU
Yaglakar boyu, Türk kağanlığı’nın yıkılmasından sonra Uygur kağanlını kuran KUTLUK BİLGE KAĞAN’IN mensup olduğu Uygur Kağanlık soyudur.
744’de kurulan BÖGÜ KAĞAN’IN üvey evladı TUN BAGA TARKAN tarafından öldürülene kadar Yaglakar boyu yönetmiştir. Fakat Tun Baga Tarkan, Bögü Kağan’ın üvey evladı olduğu için devlet geleneğinde Yaglakar unvanını kullanmıştır. Bu sebepten, Tun Baga Tarkan'ın Çin kaynakçalarında Yaglakar boyuna sahip olduğunu kayıt edilmiş. Tun Baga Tarkan'ın tahta geçmesiyle gayri resmî olarak aslında Yaglakar boyunun Uygur Kağanlığı'ndaki kut sahipliği son bulmuş.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu sefer de ülke üzerinde merkezlerine Mani tapınaklar inşa edilme kararı alındı. Gerek Buda, gerek Mani dini olsun, sadece yönetim sınıfında yayılmasına karşı halk buna rağmen Tanrıcı-Şamancı şeklinde kalmayı tercih etti. Sonralarda IX-X. Yüzyıllarda Türkler İslamiyeti kabul ettiler ve cihan devletlerini Türk-İslam bayrağı altında topladılar. Lakin günümüzde Altay Türklerinin bazı kısımları Lama dinini kullanması ile Altay-Sayan şamanlığını Lamaizm tesirinde kalmasının en başlıca sebebi olarak görülüyor.
Sebebi ise, IV. Yy.dan itibaren Budizm’in yayılması olsa da Yakutların ve başka Altaylı kavimlerin Hristiyan dinine girmesi XVIII-XIX. Yüzyıllarında Sibirya işgali kaynak gösterilir. Öyleyse İslamiyet öncesi sosyo-ideolojik alan idarecileri ile yetkilileri tarafından benimsetilen şamanlık felsefi kolay bir algoritma olarak Türk kültüründe birçok yeri kapsamaktadır. Şayet, Türk kültüründe şamalar asla dini bütün pratik ritüeller ile yöneten bir sınıfa sahip değildi. Tarihi algoritmalar izlenince görülen o ki, şamanlar üç yılda bir kez Gök Tengri’ye verilen kurban bayramlarına, tigir-tayığ sisteminde Tağeezi ayinine katılmazlar, katılan olursa baygınlık geçirir, kendisini kaybederdi. Bu tür sistemlere kağan, boy, başkanları, ak sakallar vb. Yönetirdi.
1. BÖLÜM SONU
Son düzenleme:
