Tarih notları BERK HOCA'DAN

TARİH NOTLAR
1. Dede Korkut Hikayeleri Kıpçaklar ile Oğuzların mücadelesini anlatır , Oğuzların bilinen en eski
destanıdır.
2. Kıpçaklar Rusların karadenize inmesini engellemiştir
3. Türgişler Emevilerin Orta Asyada yayılmasını ve bölgenin Araplaşması engellemiştir
4. Şad: Hanedan Üyesi
5. Türk Hukuku ilk kez uygurlar tarafından yazılı hale getirilmiştir
6. Sav: Atasözü Sagu : Ağıt
7. Gazneli Mahmut Abbasi Halifesini şii Büheyvoğullarının baskısından kurtarmış ve “Sultan” ünvanını
almıştır (Sultan ünvanını alan ilk Türk Hükümdarı)
8. Tuğrul Bey Abbasi Halifesini şii Büheyvoğullarından kurtarıp “Doğunun ve Batının Sultanı” ünvanını
almıştır , İslam dünyasının siyasi liderliği Türklere geçmiştir
9. Harzemşahlar devletinin yıkılması ile Anadolu Moğollar tehlikesi ile başbaşa kaldı
10. Kutsal topraklara hakim olan ilk türk devleti : ihşitler – akşitler
11. Eyyübiler Hıttin savaşı ile kudüsü haçlılardan geri almışlardır
12. Memlükler Aynu Calut savaşı ile moğolların batıya ilerleyişini durdurdular
13. Yavuz sultan selimin memlük devleti üzerine yaptığı mısır seferi sonucu halifelik osmanlıya geçmiş ,
hükümda hem halife hemde padişah ünvanını bir arada kullanmıştır
14. Altın Orda devleti rusların karadenize inmesini engellemiştir
15. Marco Polo Kubilay hanlığı hizmetinde çalışmıştır
16. Emir-i Hares : Suçluları yakalar
17. Amil : Vilayet vergisi toplar
18. Amid : Vilayette Yönetimden sorumludur
19. Kutatgu Bilig : Mutluluk veren bilgi – Yusud Has Hacip
20. Atabetül Hakayık : Gerçeklerin eşiği – Edip Ahmet Yükneki – ahlaki öğütler
21. Divan-ı Hikmet : İlk tasavvuf örneği – Hoca Ahmet Yesevi
22. Ömer Hayyam : Celali Takvimi – Rubailer
23. Enveri : Kasideler
24. Gazali : Siyasi ve Bölücü Din akımlarıyla mücadele etmiştir
25. Birnuni : Bilimin önündeki engelin serbest düşüncenin olmayışı olduğunu söylemiştir, Enlem ve
Boylam hesabı yapmış , Dünyanın güneş etrafındaki dönüşünü hesaplamıştır
26. İbn-i Rüşt: Aklın inancın önünde tutulması gerektiğini savunmuştur
27. Harezmi : Cebir Uzmanı
28. Uluğ Bey: Yıldızların fihrist cetevelini hazırlamıştır , Rasathane kurmuştur
29. Ali Şir Nevai : Muhakemetül lugateyn , Türkçenin Farsçadan daha zengin olduğunu anlatmıştır
30. Divriği Ulu Camii : Mengücekler
31. Tokat Yağıbasan Medresesi : Danişmentler – Anadoluda en eski medrese
32. Anadolu selçuklu devleti Moğollar(İlhanlı) tarafından Kösedağ Savaşı sonucu yıkılmıştır
33. Münşi : Tuğracı
34. Hunad Hatun Külliyesi : Anadolu selçuklu hükümdarı Alaaddin keykubatın eşi yaptırmıştır – Kayseri
35. Sahip Ata Külliyesi : Anadolu selçuklu veziri yaptırmıştır – Konya
36. Karatay Medresesi : Anadolu selçuklu – konya
37. Emir Saltuk Kümbeti : Erzurum – En eski anıt mezar (Saltuklular)
38. Kervansaraylar(a.selçuklu) : kırkgöz,öresun,ezine Pazar, evdir

39. Hacı Bektaşı Veli: Makalat – Bektaşi tarikatının kurucusu
40. Yunus Emre : Divan – Risaletin nushiye – tasavvuf
41. Hoca Denhani : Divan edebiyatının ilk temsilcisi – Selçuklu Şahnamesi
42. Ekberiliğin kurucusu : Sadrettin Konevi
43. Çimpe Kalesi : Orhan bey zamanında alınan balkanlardaki ilk toprak parçasıdır
44. İlk osmanlı medresesi : iznik süleyman paşa medresesi
45. Anadolu Hisarını I.Beyazit (Yıldırım) yaptırmıştır
46. II.Kosova savaşı ile Türklerin balkanlardan atılamayacağı kesinleşti
47. Kırımın alınması ile karadeniz Türk gölü haline geldi (Fatih)
48. Rumeli hisarını Fatih yaptırmıştır
49. Karamanoğulları beyliğine son veren hükümdar 2.Beyazit
50. Fransaya ilk kapütülasyon Kanuni zamanında verilmiştir
51. Preveze deniz savaşı sonucu akdeniz Türk gölü haline gelmiştir (Kanuni)
52. Kıbırısın Fethi : Sokullu Mehmet Paşa zamanında
53. İnebahtı Deniz Savaşı : Haçlılar Osmanlı donanmasını yaktılar
54. Hint deniz seferi kanuni zamanında yapılmıştır, başarı elde edilememiştir
55. Osmanlı Merkezleri : Söğüt,Bilecik,Karacahisar,İznik,Bursa,Edirne,İstanbul
56. Adaletname : Halkın yönetene karşı korunduğu belge
57. Kapan Emini : Hububat meyve ve sebzeden alınacak vergiyi belirler
58. Beytülmal Emini : Kamu haklarını koruyan görevli
59. Sürname: Levni – Hünername : Matrakçı nasuh (minyatür eserleri)
60. Fatih tarafından resim öğrenimi için italyaya gönderilen kişi : Sinan Bey
61. Osmanlıda ilk resim sergisini Şeker Ahmet Paşa açmıştır
62. Ebusuud efendi : Şeyhülislam – eserleri :Kanunname ,Divanname
63. Mütevelli : Vakıf yöneticisi
64. Müzehhip : Tezhip Sanatçısı
65. Müstensih : El yazma eserleri çoğaltan kişi
66. Şeri vergiler : öşür-haraç-cizye
67. Osmanlı devletinin ilk müderrisi “Davudi- Kayseri” dir
68. Duraklama dönemi antlaşmaları
69. Zirvatoruk
70. Kasr-ı şirin (iran ile sınırları belirleyen)
71. Bucaş (Batıda en geniş sınırlara ulaşılan)
72. Karlofça (ilk kez büyük çapta toprak kaybettiğimiz)
73. Duraklama dönemi Padişahları
74. I.Ahmet
75. II.Osman (genç)
76. IV.Murat
77. Tarhuncu ve Köprülüler
78. Gerileme Dönemi Antlaşmaları
79. Prut
80. Pasarofça (Batının üstünlüğünü kabul ettik)
81. Belgrad (fransaya verilen kapütülasyonlar sürekli hale geldi)

82. Küçük Kaynarca (ilk kez savaş tazminatı , rusyaya kapütülasyon,kırım bağımsız)
83. Yaş (kırım rusyaya verildi)
84. Gerileme dönemi Padişahları
85. III.Ahmet
86. I.Mahmut
87. III.Mustafa
88. I.Abdulhamit
89. III.Selim
90. İlk geçici elçilik Lale devrinde pariste açılmıştır , elçi Yirmisekiz Mehmet çelebidir, eseri paris
sefahatnameidir
91. İlk kez iç borçlanma III.Mustafa döneminde olmuştur – Esham senetleri
92. İlk sürekli elçilik III.Selim zamanında Londrada açılmıştır , elçi Yusuf Agah Efendidir
93. İlk Devlet Matbaası : Matbaai Amire – III. Selim
94. İstimalet Politikası : Fethedilen bölgedeki yabancı unsurların devlete alıştırılması için yapılan
hoşgörü poiltikası
95. Osmanlı devletinin ilk dini nitelikli ayaklanması Şeyh Bedrettin isyanıdır
96. Osmanlı Önemli Hattatlar: Şeyh hamdullah, Hafız Osman , Ahmet Akşemsettin,Mustafa Rakım
97. Hat çeşitleri : nesih,sülüs,rika,talik,icaze,divan
98. Islahhane : Mithat paşa tarafından açılan zanaat okulu düzeyinde teknik eğitimler veren okul
99. Meternik Sistemi : Avrupanın neresinde milliyetçilik ayaklanması çıkarsa devletler beraber hareket
edecek
100. Islah-i Sanayi Komisyonu : Osmanlı devletinin sanayi inkilabının olumsuz etkilerine karşı 1860
yılında oluşturduğu komisyon
101. Merkantalizm evlet nekadar çok madene ve paraya sahip olursa okadar zengin sayılır
102. Sancak deneyimi kazanan son padişah III.Mehmet
103. Osmanlını doğuda en geniş sınırlara ulaştığı antlaşma Ferhat Paşa antlaşmasıdır
104. 1700 senesinde istanbul antlaşması ile Azak kalesi Ruslara bırakıldı
105. Coğrafi keşifler sonucu merkezi krallıklar güç kazandı
106. Osmanlıda ilk isyan eden sırplar 1804
107. Osmanlıda ilk bağımsız olan devlet Yunanistan- 1829 Edirne Ant.
108. Sırplar 1878 Berlin atnlaşması ile bağımsız oldu
109. Osmanlını açık Pazar haline geldiği antlaşma Balta Limanı Antlaşmasıdır – 1838
110. 1841 Londra Boğazlar sözleşmesi sonucu osmanlı boğazlar üzerindeki üstünlüğünü kaybetti
111. Islahat fermanı 1856 Paris Antlaşması metnine dahildir (Kırım savaşı)
112. kanun ile yetkileri kısıtlanan ilk padişah Abdulmecit
113. Anayasa ile yetkileri kısıtlanan ilk padişah II.Abdulhamit
114. Romanya,Sırbistan ve Karadağ 1878 Berlin Ant. İle bağımsız oldu
115. 1826 Yılında II.Mahmut yeniçeri ocağını kaldırdı
116. Askeri amaçlı ilk nüfus sayımını II.Mahmut yapmıştır
117. Osmanlıda İlk resmi gazete : Takvimi Vakayi – II.Mahmut
118. Osmanlıda ilköğretimin zorunlu hale gelmesi – II.Mahmut
119. Tanzimat döneminde etkili olan akım : Osmanlıcılık
120. Osmanlıda ilk özel gazete : Tercüman-i Ahval – Abdulmecit
121. Yurtdışına seyahat eden ilk padişah : Abdulaziz

122. Meşrutiyet döneminde etkili olan fikir akımları : Osmanlıcılık – Batıcılık
123. İstidbad döneminde islamcılık fikir akımı etkili
124. Sanayi Nefise Mektebinin açılması – II.Abdulhamit
125. Ziraat Bankası (1863) – II. Abdulhamit
126. Mora 1829 Yunan isyanı sonucu yunanlara geçmiştir
127. 1908 Reval konferansı ile ingiltere rusyayı balkanlarda serbest bırakmıştır
128. II.Meşrutiyet sırsında Bulgaristan ve Bosna-Hersek kaybedildi
129. Rejime karşı ilk ayaklanma 31 Mart ayaklanmasıdır
130. I.Balkan savaşında Arnavutluğun bağımsız olması ile Osmanlıcılık önemini yitirdi
131. I.Dünya savaşında Arapların İngiliz tarafına geçmesi ile İslamcılık önemini yitirdi
132. I.Dünya savaşının kaybedilmesi ile Türkçülük(Turancılık) fikri önemini yitirdi
133. Türk tarihinde ilk kez çok partili hayat II.Meşrutiyet zamanında başlamıştır
134. İttihadi muhammediye cemiyeti,Ahrar fırkası ve Volkan gazetesi 31 Mart vakasına destek
vemiştir
135. 31 Mart vakasında harekat ordusunun başında Mahmut Şevket Paşa vardı
136. 31 Mart isyancıları Divan-ı Harpte yargılanıyor
137. Babali baskını(1913) ittihat ve terakki partisinin hükümet darbesidir , rejim değişmemiştir
138. II.Balkan savaşı – İstanbul Ant: Edirne,Kırklareli,Dimetoka : Osmanlıya ; Dedeağaç,Kavala :
Bulgaristan a verildi , Atina Ant: Yanya,Selanik,Girit Yunanistana verildi
139. I.Dünya savaşında tek toprak kazandığımız cephe Kafkas cephesidir (Kars,Ardahan,Batum)
140. Bulgaristan Çanakkale savaşı sonrası ittifak devletlerine katılıyor
141. M.Kemal I. Dünya savaşınd Kafkas,Suriye-Filistin ve Çanakkale cephesinde savaşmıştır
142. Londra Gizli Antlaşması ile italya itilaf devletlerine katıldı
143. Mc Mahon antlaşması ile Araplara isyan ettikleri toprakları alma sözü verildi
144. Vilayet-i Sitte : Van,Diyarbakır,Erzurum,Elazığ,Bitlis,Sivas
145. Mondros Ateşkesi(30 Ekim 1918) imzalayanlar Rauf(Orbay-hariciye nazırı) – Amiral
Caltrope(ing)
146. Mondrostan sonra ilk olarak ingiltere musulu işgal ediyor (3 Kasım 1918)
147. 13 Kasım 1918 – Mustafa Kemal “Geldikleri gibi giderler”
148. Osmanlı toprakları mondrostan sonraki Paris Barış konferansında(1919) paylaşılmıştır
149. Amiral Bristol raporu izmirin haklı olduğunu savunmuştur(1919)
150. Trakya paşaeli cemiyetinin gazetesi : Ahali
151. Doğu anadolu müdafai hukuk cemiyetinin gazetesi : LePays(Vatan) Fransızca
152. Milli Müdafaa cemiyeti anadoluya silah yardımı yapmıştır
153. Milli Karakol cemiyerti Anadoluya sevkiyat yapmıştır
154. Milli Kongre cemiyeti basın yolunu kullanmıştır(Dr.Esat Işık)
155. Rumlar tarafından kurulan ilk cemiyet : Etnik-i Eterya (1829)
156. Hürriyet ve İtilaf cemiyetinin yayın organları : Alemdar ve Peyami sabah
157. Trakya paşaeli cemiyetinin osmanlı yıkılırsa yeni bir devlet kurma amacı vardı
158. Mustafa samsuna 9.Ordu müfettişi olarak gitmiştir
159. Mustafa Kemal havza genelgesinden sonra ilk defa istanbula geri çağırılmıştır
160. Amasya Genelgesi kurutuş savaşının gerekçe ve yöntemini belirtir
161. Milletin bağımsızlığı tehlikededir, İst. Hükümeti üzerine düşeni yerine getirmemektedir ,
Milletin bağımsızlığını azim ve kararı kurtaracaktır

162. “Artık istanbul anadoluya hakim değil , tabii olmak zorundadır (M.Kemal)” Amasya genelgesi
163. Amasya genelgesi M.Kemal’in resmi görevi ile son faaliyetidir
164. M.Kemal Erzurum kongresi öncesinde askerlikten istifa ediyor ve 9.Ordu müfettişliği
görevinden alınıyor
165. Temsil heyeti ilk defa Erzurum kongresinde oluşturuluyor , Bşk: M.Kemal – 9 Kişi
166. “Ulusal sınırlar içinde vatan bütündür bölünemez” : Erzurum kongresi , misak-ı milliden söz
edilmiştir
167. Geçici bir hükümetin kurulması gereklidir : Erzurum Kongresi
168. Kuvayi milliyeyi amil, milli iradeyi hakim kılmak esastır : Erzurum Kongresi
169. Mebusan meclisi toplanmalıdır: Erzurum kongresi
170. Nazilli kongresini düzenleyen : Celal Bayar
171. Atatürk Pozantı kongresine katılmıştır
172. Elazığ valisi Ali galip ile Ankara valisi Muhittin paşa sivas kongresini önlemeye çalışmışlardır
173. General harbour ermenileri haksız bulmuştur ve Atatürkle görüşme yapmıştır
174. Amasya görüşmeleri Ali Rıza Paşa hükümeti sözcüsü Salih Paşa ve Atatürk arasında olmuştur
sadece meclisin açılması ve seçimlerin yapılması kararı çıkmıştır
175. Amasya görüşmelerinde istanbul hükümeti Temsil heyetini resmen tanımıştır
176. Son osmanlı mebusan meclisinde müdafa-i hukuk grubu yerine Felah-ı Vatan grubu kuruluyor
177. Sivas kongresinde milli cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyeti adı altında
birleşiyor
178. İradei milliye gazetesi sivas kongresi kararlarını yayınlamıştır
179. Temsil heyetinin ilk yürütme görevi Ali Fuat paşayı batı cephesi komutanlığına atamak
olmuştur
180. Sivas kongresi sonrası Damat Ferit paşa hükümeti istifa ediyor yerine Ali Rıza Paşa hükümeti
geliyor
181. Son osmnalı mebusan meclisinde misak-ı milli kararları kabul edilmiştir
182. Misak-ı milide boğazlar kapütülasyonlar ve azınlıklarla ilgili kararlar alınmıştır
183. Hakimiyeti milliye gazetesi TBMM nin yarı resmi yayın organıdır
184. Sebillüreşad dergisi Mehmet Akif in baş yazarı oldupu millli mücadeleye yararlı bir yayındır
185. Yararlı Yayınlar: iradei milliye,hakimiyeti
milliye,öğüt,Albayrak,Açıksöz,Minber,İstikbal,ahali,tasvir-i efkar, vakit,ikdam,hukuki
beşer,şübüllereşad,küçük mecmua,yenigün,akşam,tercüman,Anadolu ajansı,ileri
186. Zararlı Yayınlar : peyami sabah,alemdar,ümit,aydede,güleryüz,Türkçe istanbul,irşad,Tan,Yeni
Dünya,Şarkın sesi,zafer,zincirbent
187. İleri gazetesi Atatürkün isimsiz yazılarını yayınlamıştır
188. 1909 31 Mart Ayaklanması
189. Erzurum Kongresinin yayınını yapan gazete : Albayrak
190. Anadolu Ajansı gazetesi Atatürkün isteği üzerine Halide Edip Adıvar tarafından kurulmuştur
191. TBMM açıış konuşmasını sinop milletvekili şerif bey yapmıştır
192. İlk genel kurmay başkanı : İsmet İnönü
193. İlk meclis ve hükümet başkanı : Mustafa Kemal
194. Tesanüd : eski ittihatciler grubu (I.TBMM)
195. Ulusal egemenlikten ilk defa amasya genelgesinde bahsedildi
196. İstanbul hükümetinin çıkardığı ayaklanmalar : Hilafet Ordusu (Kuvayi inzibatiye) , Ahmet
Anzavur

197. Demirci Mehmet eski kuvayi milliye üyesi
198. Hıyaneti vataniye kanunu I.TBMM ye karşı çıkan ayaklanmaları önlemek için çıkarıldı Firariler
kanunu ile çıkarılan istiklal mahkemleri hıyaneti vataniye kanunu kapsamında yargılama yapmak
için kuruldu
199. Mustafa Kemal I.TBMM ye Ankaradan Millet vekili olarak katıldı
200. İstanbul hükümeti TBMM nin siyasi varlığını ilk kez bilecik görüşmelerinde tanıdı
201. Kanuni Esasi 1909 değişikliği ile hükümet üyeleri(bakanlar) sadrazam(başbakan) tarafından
belirlenir
202. M.Kemal 1910’da Fransada Picardie manevralarına katıldı
203. I. Dünya savaşı sonrasında Rusyanın savaştan çekilmesi üzerine Sykes-Picot Ant.sının
boğazlarla ilgili maddelerinde değişiklik yapılmıştır
204. I.Dünya savaşında Osm. Açtığı ilk cephe kafkasya cephesidir
205. General Harbour Anadolunun kaynaklarının ABD’nin ihtiyacını karşılayacak zenginlikte
olmadığını söylemiştir
206. Saraylar sivil mimaridir
207. İtilaf devletleri serv taslağını san remo konferansında hazırlamıştır (1920)
208. Tevfik paşa serv metnini imzalamıyor
209. 8 Kasım 1920 de Düzenli ordu kuruluyor batı cephesine ismet paşa, güney cephesine refet bey
atanıyor doğu cephesinde ise kazım karabekir var 15.kolordu
210. TBMM yi tanıyan ilk devlet Ermenistandır
211. Batum Antlaşması (23 Şubat 1921) Gürcistan : Ardahan ,Artvin,Batum Türkiyeye kaldı
212. Maraş 1925 yılında istiklal madalyası almıştır
213. Maraş 1973 yılında kahraman ünvanını almıştır
214. Urfa 1984 yılında şanlı ünvanını almıştır
215. Antep 1921 yılında gazi ünvanını almıştır
216. Antep 2008 yılında istiklal madalyası almıştır
217. I.İnönü sonucu : Albay istet general oluyor,TBMM Londra konferansına çağırılıyor,Afgan
dostluk antlaşması,Moskova Antlaşması,İstiklal marşının kabulü,Teşkilati esasi ilanı
218. İstiklal marşını ilk defa mecliste okuyan maarif vekili “Hamdullah Suphi Tanrıöver”
219. İstiklal marşı 1930 a kadar besteleyen Ali Rıfat Çağlayan , 1930 dan sonra besteleyen Zeki
Üngör
220. Londra Konferansına giden TBMM yetkilisi : Dışişleri bakanı Bekir Sami Bey
221. “Ben sözü milletin asıl temsilcisi TBMM ye bırakıyorum” – Tevfik Paşa – Londra Konferansı
222. İtilaf devletleri TBMM yi londra konferansında hukuken tanıdırlar
223. TBMM yi tanıyan ilk müslüman devlet Afganistan
224. Türk Afgan dostluk antlaşması : Siyasi – Kültürel – Askeri alanlarında yapıldı
225. Misak-ı milliyi tanıyan ilk avrupa devleti Rusya
226. Misak-ı milliden ilk taviz Batum’un gürcistana verilmesi – Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
227. Kapitülasyonları kaldıran illk Avrupa devleti Rusya
228. “Siz orada yalnız düşmanı değil milletin makus talihinide yendiniz (Atatürk)” – II.İnönü Savaşı
229. İtalyanlar II. İnönü savaşı sonrası işgal ettikleri yerleri boşaltmaya başlıyor
230. II. İnönü savaşı sonrası ingiltere maltada 40 esir askeri serbest bırakıyor
231. Başkomutanlık yasası kütahya-eskişehir yenilgisinden sonra çıkarılıyor
232. M.Kemal’in Başkomutanlık yetkisiyle ilk çıkardığı yasa Tekalif-i Milliye Emirleridir
233. “Hattı müdafa Yoktur sattı müdafa Vardır(M.Kemal)” – Sakarya Savaşı​