- 17 Kas 2020
- 934
- 2
- 516
Sevgili okurlarımız, bugünkü konumuzda İkili Sayı Sistemi'nden bahsediyoruz. Bu sistemin, mikroişlemciler veya mikrodenetleyiciler ile cihaz kullanıcıları arasında bağlantı kurulmasını sağladığını ilk olarak belirtmiş olalım.
Bilgisayar biliminde 0 ve 1 sayılarının binary ikili sayı sistemiyle ifade edilmesini ve bu şekilde işlemler yapılmasını sağlayan durum gerçekleşir. Bilgisayara bir şey yaptırmak için komutlar gönderilmesi gerekmekte ve bu komutlar da bu 0 ve 1’lerle olmaktadır. Bu sayılara makine kodu da denilir. Genel anlamda anlamına bakarsak “binary digit” kelimelerinin kısaltılması olan “bit” şekilde belirtilen bu sayı sistemi, verilerin (yazılar, resimler, sesler, hesaplamalar, videolar vs.) işlenmesi ve kaydedilmesi ve döngünün sağlanması için kullanılır. Eğer 10’lu sisteme göre tanımlansaydı karmaşık olacağı için anlaşılması çok zor olurdu çünkü çözülemez şekilde denklemler oluşurdu.
Bilgisayar dilinde 1 “doğru”, “açık”, “var”; 0 da “yanlış”,“kapalı”, “yok” anlamı taşıyabilir. Bir anlamda da Boolean değişkenine dayanıyor denilebilir. Buna göre 1, “true”; 0 ise “false” olarak değerlendirilir. Kullanılan bilgisayar sistemlerinde çok sayıda karmaşık devre bulunmasına rağmen bu ikili sistem ile bu karmaşıklığın önüne geçilmiştir. Bilgisayar devresinde, devrenin açık veya kapalı olması durumuna göre çalışan sistem, sadece elektrik devresi düşünüldüğünde “yüklü” ve “yüksüz” şeklinde 2 temel elektrik terimi kullanılır ve bilgisayar sisteminde de buradan yola çıkılarak ikili sistem kullanılmaktadır. Böylece elektronik devrelerde kolay uygulanabilirlik sağlanmıştır. İşlemlerin iki değer kullanılarak gerçekleştirilmesi, çok çeşitli değerlerin kullanılarak gerçekleştirilmesinden çok daha kolaydır. Ayrıca ikili sistem, bilgisayar devrelerinin algı yapısını, karşı tarafa anlatma kapasitesini çok üst düzeylere çıkarmakla birlikte hem maliyetten hem de zamandan tasarruf sağlamıştır.
Bilgisayarlar, insanın bilgisayara iletmek istediği mesajları ve komutları, kendi dillerine yani makine diline çevirerek algılarlar. Bu çevirdikleri dil de daha önce bahsettiğimiz 0 ve 1 rakamlarından oluşur. Örneğin bir kelime yazılırken bilgisayarlar bunları harf ve kelime olarak değil de her harfe denk gelen 1 ve 0’lardan oluşmuş bütün ile algılar.
10’luk sayı sisteminde nasıl 0’dan 9’a kadar kullanılan rakamlar varsa 2’lik sistemde de 0 ve 1 rakamları bulunur. Çünkü bilgisayarın bir durumu ifade edebilmesi için 2 duruma ihtiyacı vardır ve üçüncü bir durumdan söz edilemez. Bu yüzden ikili sayı sistemi de bu ihtiyacı karşılamaktadır. BINARY
Örneğin “selam” kelimesinin ikili sistemdeki dizilişine bakalım:
Burada görüldüğü üzere kelimeler, bilgisayarın temel dilini oluşturan ikili sistemdeki yerini belirlenmiştir. Harflerin konumuna karşılık gelen 1 ve 0’larla oluşturulan bu sistem, insan dilini bilgisayara uygun hale getiriyor.
Bir kelimeyi daha örnek gösterelim:
Görülüyor ki her harfe karşılık olarak belirli bir grup halindeki diziler, bir araya geldiğinde kelimeyi oluşturmaktadır.
Bilgisayar sisteminin temelini oluşturan bu dil, bilgileri bir’ler ve sıfır’lar şeklinde işler ve elektronik cihazlar tarafından kolayca anlaşılır.
Elektronik devrelerde transistör üzerine gelen elektrik sinyalinin 5 volt oluşu “açık” devre 1 sayısına; 0 volt olması da “kapalı” devre 0 sayısına tekabül eder. Elektronik devrelerdeki bu teorik ifadelerin pratikte veya uygulamada ifade edilmesi için de transistör kullanılır. Bu aygıt, elektrik sinyallerinin anahtarlanmasını ve yükseltilmesini sağlar. Akım ve gerilim akışlarını düzenleyerek elektrik devresinde bir anahtar görevi üstlenir. Gerektiği durumlarda yüksek gerilim de sağlayabilir, düşük güç gerektiren durumlarda da uygun bir kullanım sağlar.
Bilgisayarların üretildiği günden beri bu sayı sistemi ve elektronik devre kullanıldığına göre oldukça kullanışlı ve tam da olması gerektiği bir yapı olduğu anlaşılmaktadır.
