- 28 Şub 2013
- 16,689
- 16
Sorunun cevabı aşağıda açıklanan şartlara göre Evet veya Hayır olabilir:
1. Bazı forumlarda, belki de bir çoğunda, forum yöneticisi(moderatör) fiili anlamda aktif değildir. Moderator forumu başlatmış ancak daha sonra forumda aktif olarak yer almamaya başlamış veya forumu başka moderatorlere devretmiş durumdadır ya da artık forumu modere etmeyi tamamen bırakmıştır. Bu durumda moderator olmadığı için forum herkesin her şeyi yazabildiği bir platform haline gelmiş de olabilir. Bu nedenle, moderatörün sorumlu olup olmadığını tespit ederken, öncelikle ilgili forumun aktif olarak modere edilen bir ortam olup olmadığı ve forumdaki tüm mesajların bir moderatorden geçip geçmediği de önemlidir.
2. Foruma üye kabulü sırasında bir Feragat(disclaimer) yazısının kullanıcılara sunulmuş olması gerekir. Yani foruma katılırken hakaret, küfür, vb içerik yazamayacaklarına dair üyelere bir uyarı sunulmalı ve üyelerin foruma katılabilmesi için oradaki şartları kabul etmiş olmaları gerekir. Bu nedenle moderatorun böyle bir feragat yazısını koymuş olup olmadığı da önemlidir.
3. İdeal şartlarda, bir forumda herhangi bir nedenle suç teşkil eden bir mesaj var ise moderatörü yargılamak yerine önce, suç teşkil eden mesaj forum moderatorüne bildirilmeli ve moderator de ilgili mesajı kaldırmalıdır. Uyarıya ragmen, gerçekten suç teşkil ettiği açıkça görünen bir mesajı bir moderator bilerek ve isteyerek forumda tutmamalıdır. Ancak uyarı mesajının moderatore ulaşmış olduğundan emin olunması gerekir. Çünkü yukarıda da belirtildiği üzere bazı gruplarda moderator varmış gibi görünse de gerçekte aktif bir moderator olmayabilir. Bu durumda da hosting firmasından söz konusu içeriğin kaldırılması talep edilebilir.
4. Bir diğer konu da, bir forumda suç teşkil ettiği iddiasıyla kaldırılması talep edilen bir içeriğin (örnek, hakaret içerikli bir mesaj) gerçekten suç teşkil eden bir içerik olması gerekir. Gerçekte suç teşkil etmediği halde bir kişiye uygun gelmeyen bir içerikten dolayı moderatör sorumlu tutulamaz. Örnek olarak, bir öğrencinin filanca hocayı antipatik bulduğunu belirttiği bir forumdaki bir mesajın hocanın kızması neticesinde kaldırılmasını isterse, moderatör o mesajı hemen kaldıracak mıdır? Tabi ki hayır. Çünkü antipatik sözcüğü düşünceyi ifade etme sürecinde kullanılmıştır ve zaten sözcük anlamı olarak hakaret içerikli bir sözcük değildir. Hayatta bir çok kişi bir çok başka kişiyi antipatik bulabilir ve insanların bunu korkmadan ifade etme hakları zaten evrensel hukuk sistemlerince korunmaktadır.
İşte bunun gibi, bir moderatör ancak ve ancak suç olduğu açıkça belirli olan içeriği uyarıya rağmen kaldırmamışsa sorumlu tutulabilir. Aksi takdirde, moderatörden ifade özgürlüğünün sınırlanması yönünde hareket edip kişilerin kendi bakış açılarını başkalarına empoze ettirmelerine aracı olmaları beklenemez. Forum moderatörlerine, içerisinde İŞGÜZAR, ANTİPATİK, ÇOK BİLMİŞ gibi sıfatlar geçtiğinden ve hakaret olduğundan kaldırılması istenen talepler hiç de az değildir. İşte bunlar gibi kişiden kişiye değişen, yoruma açık, sübjektif, net olmayan konularda moderator doğal olarak ifade özgürlüğünün korunması yönünde yaklaşmış ve ilgili içeriği kaldırmamış olabilir. Bu hususun da göz önüne alınması gerekir.
Yukarıdaki belirtilen tüm unsurların göz önüne alınması ve suç teşkil ettiği açıkça bilinen bir içeriğin bilerek ve isteyerek uyarıya rağmen kaldırılmadığı açıkça ortaya konulması halinde moderatör sorumlu tutulabilir. Diğer durumlarda, moderatörlerin sorumlu tutulması teknik, bilimsel ve insan hakları açısından uygun düşmeyecektir ve insanlarda korku oluşturmaktan başka bir işe yaramayacaktır.
Dr. Yunus BALI
1. Bazı forumlarda, belki de bir çoğunda, forum yöneticisi(moderatör) fiili anlamda aktif değildir. Moderator forumu başlatmış ancak daha sonra forumda aktif olarak yer almamaya başlamış veya forumu başka moderatorlere devretmiş durumdadır ya da artık forumu modere etmeyi tamamen bırakmıştır. Bu durumda moderator olmadığı için forum herkesin her şeyi yazabildiği bir platform haline gelmiş de olabilir. Bu nedenle, moderatörün sorumlu olup olmadığını tespit ederken, öncelikle ilgili forumun aktif olarak modere edilen bir ortam olup olmadığı ve forumdaki tüm mesajların bir moderatorden geçip geçmediği de önemlidir.
2. Foruma üye kabulü sırasında bir Feragat(disclaimer) yazısının kullanıcılara sunulmuş olması gerekir. Yani foruma katılırken hakaret, küfür, vb içerik yazamayacaklarına dair üyelere bir uyarı sunulmalı ve üyelerin foruma katılabilmesi için oradaki şartları kabul etmiş olmaları gerekir. Bu nedenle moderatorun böyle bir feragat yazısını koymuş olup olmadığı da önemlidir.
3. İdeal şartlarda, bir forumda herhangi bir nedenle suç teşkil eden bir mesaj var ise moderatörü yargılamak yerine önce, suç teşkil eden mesaj forum moderatorüne bildirilmeli ve moderator de ilgili mesajı kaldırmalıdır. Uyarıya ragmen, gerçekten suç teşkil ettiği açıkça görünen bir mesajı bir moderator bilerek ve isteyerek forumda tutmamalıdır. Ancak uyarı mesajının moderatore ulaşmış olduğundan emin olunması gerekir. Çünkü yukarıda da belirtildiği üzere bazı gruplarda moderator varmış gibi görünse de gerçekte aktif bir moderator olmayabilir. Bu durumda da hosting firmasından söz konusu içeriğin kaldırılması talep edilebilir.
4. Bir diğer konu da, bir forumda suç teşkil ettiği iddiasıyla kaldırılması talep edilen bir içeriğin (örnek, hakaret içerikli bir mesaj) gerçekten suç teşkil eden bir içerik olması gerekir. Gerçekte suç teşkil etmediği halde bir kişiye uygun gelmeyen bir içerikten dolayı moderatör sorumlu tutulamaz. Örnek olarak, bir öğrencinin filanca hocayı antipatik bulduğunu belirttiği bir forumdaki bir mesajın hocanın kızması neticesinde kaldırılmasını isterse, moderatör o mesajı hemen kaldıracak mıdır? Tabi ki hayır. Çünkü antipatik sözcüğü düşünceyi ifade etme sürecinde kullanılmıştır ve zaten sözcük anlamı olarak hakaret içerikli bir sözcük değildir. Hayatta bir çok kişi bir çok başka kişiyi antipatik bulabilir ve insanların bunu korkmadan ifade etme hakları zaten evrensel hukuk sistemlerince korunmaktadır.
İşte bunun gibi, bir moderatör ancak ve ancak suç olduğu açıkça belirli olan içeriği uyarıya rağmen kaldırmamışsa sorumlu tutulabilir. Aksi takdirde, moderatörden ifade özgürlüğünün sınırlanması yönünde hareket edip kişilerin kendi bakış açılarını başkalarına empoze ettirmelerine aracı olmaları beklenemez. Forum moderatörlerine, içerisinde İŞGÜZAR, ANTİPATİK, ÇOK BİLMİŞ gibi sıfatlar geçtiğinden ve hakaret olduğundan kaldırılması istenen talepler hiç de az değildir. İşte bunlar gibi kişiden kişiye değişen, yoruma açık, sübjektif, net olmayan konularda moderator doğal olarak ifade özgürlüğünün korunması yönünde yaklaşmış ve ilgili içeriği kaldırmamış olabilir. Bu hususun da göz önüne alınması gerekir.
Yukarıdaki belirtilen tüm unsurların göz önüne alınması ve suç teşkil ettiği açıkça bilinen bir içeriğin bilerek ve isteyerek uyarıya rağmen kaldırılmadığı açıkça ortaya konulması halinde moderatör sorumlu tutulabilir. Diğer durumlarda, moderatörlerin sorumlu tutulması teknik, bilimsel ve insan hakları açısından uygun düşmeyecektir ve insanlarda korku oluşturmaktan başka bir işe yaramayacaktır.
Dr. Yunus BALI
