İstanbul (Merkez) İsyanları
XVII. yüzyılda İstanbul'da çıkan isyanlar genel olarak yeniçeriler tarafından çıkarılan isyanlardır. Kapıkulu ordusunun en kabalalık grubunu oluşturan yeniçeriler, padişahın merkezi otoritesini sağlamada önemli bir yere sahipti. Yeniçeri Ocağının bozulmaya başlaması, III. Murad döneminde başladı. Yeniçeriler arasında evli olanların sayısının artmasından dolayı kışlalarda kalma oranı düştü. Askerlik dışında ticaret ve esnaflık gibi işlere yönelmeleride bu dönemde ortaya çıktı.
Yeniçeriler, XVII. yüzyıl boyunca o kadar güçlendiler ki vezir-i azama hatta padişahlara baskı kurarak istediklerini yerine getirmeye başlayıp saraydaki çeşitli gruplar arasındaki iktidar mücadelesine alet oldular. Bu olaylar neticesinde IV. Murad yeniçerilere karşı sıkı önlemler almış ve ocaktaki disiplini ele almıştır. (En meşhur merkez isyanı Genç Osman'ın katledilmesidir)
Sebepleri;
- Çocuk yaşta ve deneyimsiz şehzadelerin tahta çıkması, valide sultanları ve saray görevlilerinin yönetime müdahalesi ile merkezi otoritenin zayıflaması
- Kapıkulu Ocağına kanunlara aykırı olarak asker alınması ve asker sayısının artması
- Bazı ulema ve Devlet adamlarının çıkarları için yeniçerileri kullanması ve kışkırtması
- Yeniçeriler'in Cülus Bahşişi almak için sık sık padişah değiştirmek istemesi
- Yeniçerilere ayarı düşük akçe ile maaş (ulufe) verilmesi
- "Ocak Devlet içindir" anlayışının yerini "Devlet Ocak içindir" anlayışının alması
Sonuçları;
- İstanbulda huzur ve güven bozulmuş, halk zor durumda kalmış, işsizlikler başlamış ve yağmalamalar yapılmıştır.
- İsyancılar otoriteye büyük oranda müdahale etmiştir.
- Halkın orduya güveni azalmıştır.
- Yapılması muhtemel ıslahatlar yapılamamıştır.
- Yeniçeriler yönetimdeki etkisi artmış ve Yeniçeriler siyasallaşmıştır.
