Konu Daha önce verilmişse özür dilerim şimdiden
Tüm Ms-Dos Komutları
MS-DOS İşletim Sistemi
Dosya (File) ve Dizin (Directory) Kavramı
MS-DOS işletim sisteminde, içinde bilgilerin yazıldığı en küçük birime
veya disketin bilgilerin kaydedildiği manyetik yüzeyin tamamı
adlandırılır. Oluşturulan dosya disk veya disket üzerinde ana dizine kaydedilebilir. Fakat bazı
durumlarda belirli amaçlar için hazırlanmış veya bir ortak özelliğe sahip dosyaları bir grup altında
toplanır ve bir isim verilir. Bu gruplara da
kızmı da bazı özelliklere göre de gruplandırılarak alt gruplar oluşturulabilir ve isim verilebilir.
Bunlara da
oluşturulması, istenilen bilgilere erişilmesini kolaylaştırarak ve hızlandırarak bilgisayarın verimini
artırır.
dosya (file) denir. DiskAna dizin (Root Directory) olarakDizin (directory) denir. Eğer istenirse dosyaların birAlt Dizin (Sub Directory) adı verilir. Disk veya disket üzerinde dizin ve alt dizin
MS-DOS İşletim Sisteminde Dosya ve Dizin İsmi
MS-DOS işletim sisteminde dosya ve dizinlerin ismi iki bölümden oluşur. Birinci kızım dosya
veya dizinin ismi, diğeri ise dosya veya dizinin uzantısıdır. Dizin adlarının da uzantısı olabilir fakat
genel yaklaşım dizin isminin uzantısız kullanılmasıdır. Örneğin: KAYITLAR.LIS, burada
KAYITLAR dosya ismi, LIS ise uzantısıdır. Dosya ismi en fazla
ismi içerisinde
anlamı olan PRN, NULL, COM1, COM2, LPT1, LPT2, LP3 gibi tanımlamalar dosya ismi olarak
kullanılamaz.
Dosya ızantısı 3 karakterden oluşur. MS-DOS işletim sistemi, dosya uzantısına bakarak nasıl
bir işlem yapacağına karar verir. MS-DOS, dosya uzantısı
doğrudan çalıştırabilir. MS-DOS işletim sisteminde;
8 karakterden oluşabilir. Dosya* , : ; . = / \ < > | [ ] gibi özel karakterler bulunamaz. Dosya ismi sistem için özelBAT, COM ve EXE olan dosyaları
COM
dosyların uzantısı,
uzantısı doğrudan çalışabilecek ve içinde derlenmiş programların kayırlı bulundupu
EXE
uzantısı, COM gibi doğrudan çalışabilecek dosyaların uzantısı,
SYS
donanımı tanımlayan dosyaların uzantısı,
BAT
Uzantısı
uzantısı COM, EXE ve BAT olan dosyalar varsa öncelik sırası:
MS-DOS işletim sistemi için özel anlamı olan bu uzantıalrdan başka bilgisayar kullanıcılarının
yaygın olarak tercih ettiği dosya uzantıları da vardır. Örneğin,
olduğunu,
liste kayıtlı olduğunu gösterir. Ayrıca ileride açıklanak olan paket programlarla oluşturulan
dosyaların kendilerine özel uzantıları vardır. Örneğin,
oluşturulmuş,
toplu işlem dosyaların uzantısıdır.BAT, COM ve EXE olan dosyaların sadece adını vermek yeterlidir. Aynı ada sahipCOM, EXE ve BAT şeklindedir.DAT uzantısı, dosyanın veri dosyasıTXT uzantısı dosyanın ASCII kodunda metin dosyası, LIS uzantısı, dosyanın içinde birDOC uzantısı Word programı ileXLS ise dosyanın Exel ile oluşturulmuş bir dosya olduğunu gösterir.
JOKER Kullanımı
İşletim sisteminin komutları kullanılırken yaygın olarak iki
karakterlerin ve
Örneğin:
JOKER karakter vardır: *, tüm? tek bir karakter yerine geçer.
*.*
Dosya adı ve uznadısı ne olursa olsun bütün dosyalar
*.BAT
Dosya adı ne olursa olsun uzantısı BAT olan tüm dosyalar
???.
* Adı en fazla 3 karakterden oluşan ve uzantısı ne olursa olsun tüm dosyalar
A????.E*
dosyaları ifade eder.
Dosya ismi en fazla 5 karakterli ve A ile başlayan, uzantısı ise E ile başlayan tüm
Prompt (Komut Uyarıcısı)
Komut uyarıcısı
gösterir. Bu, işletim sistemi disket sürücüdeki disketten yüklenmiş bir bilgisayarda
Komut uyarıcıdaki sürücü ismi belirtilmediği sürece doğrudan ilişki kuracağı sürücüyü gösteriri. Bu
sürücü o andaki
ise komut uyarıcısı
olduğunu gösteriri. Aktif sürücüyü değiştirmek için, aktif sürücü olması istenen sürücnün adı yanına
(prompt) bilgisayarın komutların ıalgılayarak, yerine getirmeye hazır olduğunuA:\> şeklindedir.aktif sürücü olarak adlandırılır. Sabit diskten işletim sistemi yüklenen bilgisayardaC:\> şeklindedir ve doğrudan ilişki kuracağı sürücünün sabit disk sürücsü
:
Örneğin ekranki komut uyarıcısı C:\> iken, A sürücüsünü aktif sürücü yapmak için
ve ENTER tuşuna basılır.
(iki nokta üst üste) konularak ENTER tuşuna basılır.C:\>A: yazılır
SSS (Sık Sorulan Sorular)
Merhabalar, bana bu doküman ile ilgili çok fazla soru geldiği için artık bunları bir SSS’te
toplamaya karar verdim.
1.
MS-DOS programını nerden temin edebilirim?
Cevap:
artık gerek duyulmadığını düşünüyor. Siz Windows XP’de bu komutları uygulamak için şu
programı denemelisiniz: Başlat\Tüm Programlar\Donatılar\Komut İstemi. Bu şekilde ms dos komut
istemini açmış olursunuz. Windows ME’de de aynı şekilde açabilirsiniz. Windows ME’den itibaren
gelen bir şeydir, hatırlarsanız, Win 98’de Bilgisayarı kapat seçeneğinde MS-dos kipinde başlat
seçeneği de yer alırdı. Win ME ve ileriki sürümlerde bu kaldırıldı.
2
MS-DOS Windows ile birlikte gelmektedir. Ancak Windows XP artık DOS’un eskidiğini veBilgisayarımı nasıl formatlarım?
Cevap:
karşılaşabilirsiniz. Sistem bakımından söylemiyorum, aile fotoğraflarınız, önemli dökümanlarınız
sonsuzluğa gönderilir. Bilgisayarı çok büyük hatalar olduğunda formatlayınız. Ancak 6 ayda bir
format atmak internete giren bir ev kullanıcına iyi gelir
yazılıdır. Format için gerekli olan programı bulmak için bir sonraki yardımı okuyunuz.
3.
Bilgisayar formatlamak özen ister çünkü yanlış bir şey yaptığınızda çok üzücü sorunlarlaJ. Format için gerekli komut aşağıdaBaşlangıç disketini nereden bulabilirim?
Cevap:
yaramıyor. Size tavsiyem bir arkadaşınızdan yada Win 98 kullanan bir internet café’den başlangıç
disketi yaptırmanız. Eğer Windows 98 kullanıyorsanız, Denetim Masası\Prog. Ekle Kaldır\Başlangıç
Disketi buradan başalngıç disketi oluşturup, Windows aktif değilken yapabileceğiniz işlemleri
(format vs.) buradan yapabilirsiniz.
Maalesef Windows XP’de başlangıç disketi yaratabiliyorsunuz ancak bu hiçbir işe
MS DOS Komutları
Ms-dos
komutları iç ve dış komutlar olmak üzere iki gruba ayrılır.
İç Komutlar:
komutlardır. COMMAND.COM dosyası belleğe yüklendikten sonra doğrudan kullanılabilir.
Bu komutlar COMMAND.COM dosyasının geçici bölümünde kayıtlı olan
Dış Komutlar:
dış komutun kullanılabilmesi için, o komuta ait dosyaların disk veya disket üzerinde kayıtlı olması
gerekmektedir. Aksi takdirde söz konusu komut kullanılamaz.
MS-DOS işletim sisteminde en çok kullanılan iç ve dış komutlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Bu komutlar sabit disk üzerinde kayıtlı dosyalar şeklindedir. Herhangi bir
İç Komutlar Dış Komutlar
DIR COPY
DATE DEL
TIME REN(RENAME)
PROMPT TYPE
MD (MKDIR) VOL
CD (CHDIR) CLS
RD (RMDIR) VER
PATH
FORMAT MEM
CHKDSK XCOPY
LABEL DOSKEY
ATTRIB PRINT
BACKUP EDIT
RESTORE DELTREE
DISKCOPY TREE
CLS (Clear Screen)
Bu komut ekranda yazılı bulunan komut uyarıcı dışındaki her şeyi temizler.
Örnek:
C:\>CLS
Tüm ekrandaki yazılar silinir.
DIR (Show Directory)
DIR komutunun kullanım amacı disk/disket üzerindeki dizin ve dosyaları görüntülemektir ve genel
kullanımı aşağıdaki gibidir:
DIR [sürücü:][/dizin adı][dosya adı] /p/w/s
/p
Sayfa seçeneğidir. Yani dizin ve dosyaların ekrana sayfa ,sayfa görüntülenmesini sağlar.
/w
Dizin ve dosya adlarının 5 sütun halinde ekranda görüntülenmesini sağlar.
/s
Dizin ve dosya adlarının 5 sütun halinde ekranda görüntülenmesini sağlar.
Örnek:
C:\>DIR/p C:\progra~1\winrar
C:\Program Files klasöründeki Winrar klasörüne gözatar.
DATE
Bu komut tarihin görüntülenmesi, görüntülenen tarih yanlış ise düzeltilmesi için kullanılır:
DATE [GG-AA-YY]
Örnek:
C:\>DATE 31-12-2003
Tarihi 31/12/2003 olarak değiştirir.
TIME
Bu komut zamanın görüntülenmesi, görüntülenen zaman yanlış ise düzeltilmesi için kullanılır:
TIME [saat:dakika:saniye, saniyenin 1/100’ü]
Örnek:
C:\>TIME 12:30:00
Zamanı 12.30.00 olarak değiştirir.
PROMPT
Örnek:C:\>PROMPT $P$B
= C:\> olan uyarıcıyı, C
yapar.
MD & MKDIR (Make Directory)
Bu komut dizin oluşturmak için kullanılır. Komutun kullanım şekli:
MD [sürücü:][yol] dizin adı
Örnek:
C:\>MD deneme
C:\ sürücüsünde deneme adlı bir klasör oluşturur.
CD & CHDIR (Change Ditectory)
Bu komutun kullanım amacı bir dizinden diğer bir dizine geçmektir.Yani istenilen dizini aktif hale
getirmektir.
CD (CHDIR) [Sürücü:][yol] dizin adı
Örnek:
C:\>cd deneme
C:\ sürücüsündeki deneme klasörünü aktif hale getirir.
VER (Version)
Bazı durumlarda kullanılan DOS sürümününü bilmek gerekebilir. Bu durumda, bu komut uygulanır.
Örnek:
C:\>VER
DOS işletim sistemi yüklendiği zaman ekranda görüntülenen komut uyarıcı kullanıcı tarafından
yazdığınızda, Windows Millennium [Sürüm 4.90.3000] gibi bir ifade çıkacaktır.
PROMPT
komutu kullanılarak değiştirilebilir:
PROMPT [[metin][$karakter]...]
Genelde makine açıldığı zaman
Aşağıda verilen karakterler kullanılarak farklı komut uyarıcıları elde edilebilir. Bu komut ile
istenen komut uyarıcısının görüntülenmesi için görüntülecenek karakterin başına
konulmalıdır.
Görüntülecek uyarıcılar Karakter
\ Aktif dizini gösteren prompt P (Path)
= karakterini gösteren prompt Q (Equal)
$ karakterini gösteren prompt $
Zamanı gösteren prompt T (Time)
Sürümünü (versiyon) gösteren prompt V (Versiyon)
> karakterini gösteren prompt G (Greater)
< karakterini gösteren prompt L (Less)
| karakterini gösteren prompt B
A:\> veya C:\> şeklinde komut uyarıcısı ekranda gözükür.$ işareti
RD & RMDIR (Remove Directory)
Disk veya disket üzerinden dizin silmek için kullanılan komuttur:
RD (RMDIR) [sürücü][yol] dizin adı
RD
1. Silinecek bir dizinin tamamen boş olması gerekir. Eğer dizin içerisnde dosyalar ve alt dizinler
varsa önce bunlar silinmelidir.
2. Silinecek bir dizinin aktif olmaması gerekir.
komutu ile bir dizini silebilmek için,
Örnek:
C:\>RD deneme
C:\ sürücüsünde deneme adlı klasörü siler.
TYPE
Bu komut ASCII(American Standart Code for Information Interchance) kodunda oluşturulmuş iki
dosyayı birleştirmek, ASCII kodunda oluşturulmuş bir dosyatı yazıcıdan almak için kullanılabileceği
gibi, bu komutun en önemli kullanım amacı, ASCII kodunda oluşturulmuş metin dosyalarının
içeriğini ekranda görüntülemektir. ASCII kodundaki bir dosyanın içeriğini ekranda görmek için;
TYPE [sürücü:][dizin]dosya adı [|more]
More
MORE seçeneğinin görevi dosya içeriğini sayfa sayfa ekranda göstermektir.
Örnek:
C:\>deneme.txt|more
C:\ sürücüsündeki deneme.txt dosyasını sayfa sayfa görüntüler.
C:\>deneme.com
C:\ sürücüsündeki deneme.com dosyasını görüntüler.
DEL
Disk veya disketteki varolan dosya veya dosyaların silinmesi için uygulanır.
DEL [sürücü:][dizin] dosya adı
Örnek:
C:\> del \Belgel~1\deneme.xls
C:\Belgelerim klasöründe bulunan deneme.xls dosyasını siler.
C:\> del \Belgel~1\
C:\Belgelerim klasöründe bulunan tüm dosyaları siler.
COPY
Bu komut ile ASCII kodunda oluşturulmuş dosyalar birleştirilebilir, yazıcıdan alınabilir. Bu komut
ile ASCII kodunda metin dosyaları oluşturulabilirASCII kodunda bir dosya yazıcıya veya başka bir
birime kopyalanabilir. Fakat bu komutun en yaygın kullanım amacı;bir veya birden fazla dosyanın bir
disk veya disket ortamından başka bir ortama farklı isimlerdekji dosyalarla veya dizine
kopyalanmasıdır.
COPY [kaynak adres] dosya adı [hedef adres] [dosya adı]
COPY [Sürücü 1:][dizin1]dosya adı [sürücü 2:][dizin2] dosya adı /v
/V
birbiri ile aynı olup olmadığını kontrol eder.
Kopyalama işleminin doğruluğunu kontrol eder. Yani, okuduğu bilgiler ile yazdığı bilgilerin
Örnek:
C:\>copy C:\Belgel~1 D:\Belgel~1/v
kopyalar. Ayrıca kopyaladıklarının doğruluğunu kontrol eder.
C:\Belgelerim klasörünün içeriğini D:\Belgelerim klasörüne
VOL
Disk veya disketin varsa etiketini ve seri numarasını ekrana getirir.
VOL [sürücü]
Örnek:
C:\>VOL
C:\ sürücüsünün seri numarasını görüntüler
C:\>VOL A:
A:\ sürücüsünün seri numarasını görüntüler
PATH
Çalıştırılabilir dosyalar için arama dizinleri oluşturmak amacı ile kullanılır. Bir program çalıştırılmak
istendiği zaman önce aktif olan yani içinde çalışmakta olan dizinie bakılır. Eğer program bu dizinde
bulunmaz ise
PATH komutu ile belirlenmiş olan dizinlere bakılır.
PATH [sürücü:][dizin]; [sürücü:][dizin]
Örnek:
C:\>PATH C:\Windows;C:\Pascal
bulunamazsa önce
Kullanılacak bir dosya önce aktif dizinde aranır, bu dizindeWindows daha sonra Pascal dizinlerinden söz konusu dosya aranır.
EDIT
Edit komutu MS-DOS işletim sisteminin bir metin editörüdür. Bu komut ile ASCII kodunda metin
dosyaları oluşturabilir, ASCII kodundaki metin dosyalarını düzenlenebilir.
EDIT [sürücü:][dizin]dosya adı
Örnek:
C:\>EDIT C:\Belgel~1\deneme.txt
amacıyla açar.
Belgelerim klasörü içindeki deneme.txt dosyasını düzenlemek
C:\>EDIT
Metin editörünü açar. Bu şekilde yeni bir dosya yaratılabilir, farklı yerlere kaydedilebilir.
MS-DOS Metin editörü
FORMAT
Format komutu, belirlenen sürücüdeki disk veya disketi MS-DOS’un kullanımına hazır hale
getirmek için kullanılır. Daha sık olarak disketler biçimlendirilir. Eğer sistemin bulunduğu sürücü
formatlanırsa (Biçimlendirilirse) bilgisayarınızı tekrar açamazsınız. Bu daha çok yeni bir işletim
sistemi kurmak için kullanılır. Deneyimsiz kullanıcılar bu komutu kullanırken çok dikkatli
olmalıdırar. Çünkü format komutu
Ancak
yeni bir FAT(File al******** table, dosya yerleşim tablosu) oluşturulur. Disket üzerinde mantıksal
bölümler olan iz ve sektörler oluşturulur. Ayrıca istenirse bu komut ile bilgiler yeniden
kazanılamayacak şekilde silinebilir ve hızlı biçimlendirme yapılabilir.
Biçimlendirme yapılırken MS-DOS tarafından her disketin 0. yüzündeki 0. izin 0. sektöründe
BOOT sektörü oluşturur ve bu sektörün aracılığı ile MS-DOS, o disketi tanır. BOOT sektörü
bozuk olan bir disket MS-DOS tarafından kullanılamaz.
Disk/diskete yazılan dosyalara hızlı erişim için dosyaların yerleşimine ait bir tablo oluşturur.
Ayrıca disket üzernideki kullanılabilir ve bozuk sektör numaraları da bu tabloda kayıtlıdır.
Her kullanıcının disk/disket üzerinde kullandığı ana dizin (root directory) de biçimlendirme
sırasında oluşturulur. FORMAT komutunun pek çok seçeneği vardır. Fakat bu komutun en yaygın
olarak kullanılan seçenekleri ve bu komutun kullanım şekli aşağıdadır.
tüm bilgileri siler! Yani formatlanan sürücüde hiçbir bilgi kalmaz.UNFORMAT komutu ile bu bilgiler yeniden kazanılabilir. Bu komut ile yeni bir ana dizin,
FORMAT sürücü: [/v isim][/q]</U>[f:kapasite][/s]
/v
Biçimlendirilen disk veya diskete isim vermek için kullanılır.
/q
sadece disket üzerindeki bilgiler silinir.
Hızlı biçimlendirme yapar. Disk/disket üzerindeki kullanılamaz alanlar işaretlenmez,
/u
Bir disk/disket üzerindeki bilgiler kurtarılamayacak şekilde silinerek biçimlendirilir.
/f
Biçimlendirilecek disketin kapasitesini belirtir.
/s
dosyalarını aktarır.
Sistem disketi oluşturur. Hem disketi biçimlendirir hem de disket üzerinde sistem
Örnek:
C:\>FORMAT A:/u
A: üzerindeki bilgileri kurtarılamayacak şekilde biçimlendirir.
C:\>FORMAT A:/v:Sistem /s
sistem dosyalarını kopyalar.
A: disketini ismi Sistem olacak şekilde biçimlendirir ve üzerine
C:\>FORMAT D:/q
D: sürücüsündeki bilgileri hızlı bir biçimde siler.
ATTRIB
Oluşturulmuş olan dosyaların varsa verilmiş olan özelliklerini ekranda görüntülemek için
kullanılır.
ATTRIB [sürücü:][dizin][dosya adı]
Dosyalara özellikler vermek yada verlien özellikleri almak için ise;
ATTRIB [+R][-R][+A][-A][+S][-S][+H][-H] dosya adı
/R
Dosyanın sadece okunabilir olmasını sağlar
/A
Dosyaya arşiv özelliği koyar.
/S
Dosyanın sistem dosyası olmasını sağlar
/H
Dosyanın gizli olmasını sağlar.
Bu komut ile seçeneklerin “+” işaretli kullanılması dosyaya o özelliğin verilmesini, “-“ işareti o
dosyadan o özelliğin kaldırılmasını sağlar.
Örnek:
C:\>ATTRIB C:\örnek\*.*
Örnek klasörü içindeki tüm dosyaların özelliklerini görüntüler.
LABEL
Bu komut disk/disketin varsa etiketini değiştirmek için kullanıldığı gibi, etiketi olmayan disk/
diskete etiket vermek için de kullanılır.
LABEL sürücü: [isim]
Örnek:
C:\>Label
Bu komut sonrasında, ekranda böyle bir yazı olacaktır:
C sürücüsündeki birimin etiketi yok
Birim Seri Numarası ****-****
Birim etiketi (11 karakter, boş bırakmak için ENTER)?
DELTREE
Bu komut, bir dizini içerisindeki alt dizinler ve dosyalarla birlikte silmek için kullanılır.
DELTREE [sürücü:][dizin] dizin adı
DELTREE
dizin silinmek istendiği zmaan içindeki dosyaların özelliklerine bakılmaksızın, dosyaların hepsi silinir.
komutu hem DEL hem de RD komutunun işlevlerini birlikte yerine getirmektedir. Bir
Örnek:
C:\>Deltree C:\Deneme
ve dosyalar ile birlikte.
Bu komut ile, Deneme klasörünün tamamı silinir. İçindeki tüm alt dizinler
CHKDSK
Bu komut disk/disket üzerindeki toplam alanı, bunun ne kadarının ne şekilde kullanıldığını ve ne
kadarının kullanılmaz (eğer var ise) durumda olduğunu ekranda görüntüler. Disk/disket üzerindeki
hataları kontrol ederek düzeltir. Fakat
ve
SCANDISK daha geliştirilmiş bir MS-DOS dış komutudurCHKDSK komutu yerine kullanılması tavsiye edilmektedir.
CHKDSK [/f][/v]
/f
Seçeneği sürücüdeki ve dosyalardaki hataların düzeltilmesini sağlar.
/v
Seçeneği kontrol edilen tüm dosyaların adını listeler.
MS-DOS altında
chkdsk yazıldığında alınan sonuç
MEM
Bu komut belleğin kullanılan bölümlerini ve boş kısımlarını ekrana getirir.
MEM [/c][/d][/f][/m][/p]
/c
Geleneksel ve üst bellekte kayıtlı programların listesini verir.
/d
Bellekte yüklü program ve sürücüler hakkında bilgi verir.
/f
Bellekteki boş alanların görüntülenmesini sağlar.
/p
MEM komutu ile verilecek bilgilerin sayfalar halinde verilmesini sağlar.
MEM komutu yazılarak ENTER’a basıldığında ekrana böyle bir yazı çıkar.
XCOPY
Disk veya disket üzerindeki dizinleri kopyalamak için kullanılır. XCOPY ile sistem dosyaları ve
gizli dosyalar kopyalanmaz. Bu komutun genel kullanım şekli ve seçenekleri aşağıdadır:
XCOPY kaynak hedef [/a | /m][/d: tarih][/p][/s][/e][/v][/w]
/a | /m
değiştirilememz.
niteliği sonradan değiştirilebilir.
Arşiv niteliğindeki dosyalar /a parametresi ile kopyalanır ise arşiv niteliği sonradan/m parametresi ile kopyalanan kopyalanan arşiv niteliğindeki dosyaların arşiv
/d: tarih
Belirtilen tarih ve sonrasına ait dosyaları kopyalar.
/p
Hedef dizinler oluştururken kullanıcıya sorulmasını sağlar
/s
İçinde dosya ve alt dizinler olan dosyaları kopyalar.
/e
Boş dizinlerin kopyalanmasını sağlar.
/v
Kopyalama işleminin doğruluğunu test eder.
/w
başlanması için komut bekler.
Dosyları kopyalamak için bir tuşa basın mesajını vererek kopyalama işlemine
Örnek:
C:\>XCOPY C:\deneme A:
Deneme klasörü ve tüm alt dizinlerini A: içerisine kopyalar.
DISKCOPY
Bir disketin içeriğini aynen başka bir diske kopyalar. Hedef disketin formatlı yada formatsız olması
önemli değildir. DISKCOPY ikinci disket formatsız ise formatlar ve birinci disketin içeriğini bu
disketin üzerine kaydeder. DISKCOPY ile kullanılacak disketlerin mutlaka boyut ve kapasite
bakımından aynı özelliklerde olması gerekir ve bu komut aşağıdaki şekilde kullanılır.
DISKCOPY kaynak hedef [/1][/v][/m]
/1
Çift yüzlü disketin sadece ilk yüzünü kopyalar.
/v
Disketleri kopyalarken bilgilerin doğruluğunu da test eder.
/m
Disketleri kopyalamak için sadece belleği kullanır.
Örnek:
C:\>DISKCOPY A: B:
A: disketindeki bilgileri B: disketine kopyalar.
DOSKEY
Bilgisayar kullanıldığı sürece verilen komutları saklamak, tekrar kullanmak ve uzun komutları
kısa makroar halinde yazabilmek için DOSKEY komutu kullanılır. DOSKEY komutu ile girilen
bütün komutlar bellekte saklanır. İstenildiğinde yukarı ve aşağı yön tuşları ile çağrılır. Bellekten F7
fonksiyon tuşu ile listelenir. F9’a basıldığı zaman işlerlik kazanması istenen komutun bulunduğu
satırın seçimi için
ENTER tuşuna basılır.
DOSKEY komutunu kullanarak makrolar yazmak ta mümkündür. Makro, art arda tekrarlanacak
komutların bir defada işletilebilmesine olanak veren bir çeşit programdır. DOSKEY komutunu
kullanarak bir makro tanımlamak için, komut verildikten sonra makro ismi verilir:
Satır numarası mesajı ekrana görüntülenir ve istenene satır numarası seçilerek
DOSKEY D=DIR/W/P
Burada “D” makro adıdır. Komut verildikten sonra D komutu girildiği zaman DIR/P/W komutu
çalışacaktır. Aynı makro ismi altında birden fazla komut ta tanımlanabilir. Bunun için komutlar
arasına
$T ifadesi konur:
DOSKEY D=DIR/P/W $T DATE
Burada D komutu verilirse, önce DIR/P/W komutu çalışacaktır. Daha sonra da DATE komutu
çalışarak tarihi ekrana gösterecek ve gerekiyorsa değişikik yapılmasına olanak tanıyacaktır.
DOSKEY komutu kulanılarak makro tanımlanırken parametre de kullanılabilir.
DOSKEY D=DIR $1
Şeklinde bir makro tanımlanırsa, D komutu verildikten sonra hangi sürücü ve/veya dizin
olduğunun tanımlanması gerekir. Buradaki
tanımlanmalıdır.
Eğer kullanıcı DOSKEY komutunu kullanarak tanımladığı makroları saklamak isterse;
$1 bir parametredir ve makro çalıştırılırken
DOSKEY / macros >dosya adı
Komutunu kullanmalıdır. Bu komut verildiği zaman o ana kadar tanımlanan tüm makrolar adı
verilen dosyaya kaydedilecektir. Tanımlanana makroları yine kullanabilmek için dosyaya edit
komutu ile girmeli ve her satırın başına DOSKEY komutunu yazmalıdır.
Tüm Ms-Dos Komutları
MS-DOS İşletim Sistemi
Dosya (File) ve Dizin (Directory) Kavramı
MS-DOS işletim sisteminde, içinde bilgilerin yazıldığı en küçük birime
veya disketin bilgilerin kaydedildiği manyetik yüzeyin tamamı
adlandırılır. Oluşturulan dosya disk veya disket üzerinde ana dizine kaydedilebilir. Fakat bazı
durumlarda belirli amaçlar için hazırlanmış veya bir ortak özelliğe sahip dosyaları bir grup altında
toplanır ve bir isim verilir. Bu gruplara da
kızmı da bazı özelliklere göre de gruplandırılarak alt gruplar oluşturulabilir ve isim verilebilir.
Bunlara da
oluşturulması, istenilen bilgilere erişilmesini kolaylaştırarak ve hızlandırarak bilgisayarın verimini
artırır.
dosya (file) denir. DiskAna dizin (Root Directory) olarakDizin (directory) denir. Eğer istenirse dosyaların birAlt Dizin (Sub Directory) adı verilir. Disk veya disket üzerinde dizin ve alt dizin
MS-DOS İşletim Sisteminde Dosya ve Dizin İsmi
MS-DOS işletim sisteminde dosya ve dizinlerin ismi iki bölümden oluşur. Birinci kızım dosya
veya dizinin ismi, diğeri ise dosya veya dizinin uzantısıdır. Dizin adlarının da uzantısı olabilir fakat
genel yaklaşım dizin isminin uzantısız kullanılmasıdır. Örneğin: KAYITLAR.LIS, burada
KAYITLAR dosya ismi, LIS ise uzantısıdır. Dosya ismi en fazla
ismi içerisinde
anlamı olan PRN, NULL, COM1, COM2, LPT1, LPT2, LP3 gibi tanımlamalar dosya ismi olarak
kullanılamaz.
Dosya ızantısı 3 karakterden oluşur. MS-DOS işletim sistemi, dosya uzantısına bakarak nasıl
bir işlem yapacağına karar verir. MS-DOS, dosya uzantısı
doğrudan çalıştırabilir. MS-DOS işletim sisteminde;
8 karakterden oluşabilir. Dosya* , : ; . = / \ < > | [ ] gibi özel karakterler bulunamaz. Dosya ismi sistem için özelBAT, COM ve EXE olan dosyaları
COM
dosyların uzantısı,
uzantısı doğrudan çalışabilecek ve içinde derlenmiş programların kayırlı bulundupu
EXE
uzantısı, COM gibi doğrudan çalışabilecek dosyaların uzantısı,
SYS
donanımı tanımlayan dosyaların uzantısı,
BAT
Uzantısı
uzantısı COM, EXE ve BAT olan dosyalar varsa öncelik sırası:
MS-DOS işletim sistemi için özel anlamı olan bu uzantıalrdan başka bilgisayar kullanıcılarının
yaygın olarak tercih ettiği dosya uzantıları da vardır. Örneğin,
olduğunu,
liste kayıtlı olduğunu gösterir. Ayrıca ileride açıklanak olan paket programlarla oluşturulan
dosyaların kendilerine özel uzantıları vardır. Örneğin,
oluşturulmuş,
toplu işlem dosyaların uzantısıdır.BAT, COM ve EXE olan dosyaların sadece adını vermek yeterlidir. Aynı ada sahipCOM, EXE ve BAT şeklindedir.DAT uzantısı, dosyanın veri dosyasıTXT uzantısı dosyanın ASCII kodunda metin dosyası, LIS uzantısı, dosyanın içinde birDOC uzantısı Word programı ileXLS ise dosyanın Exel ile oluşturulmuş bir dosya olduğunu gösterir.
JOKER Kullanımı
İşletim sisteminin komutları kullanılırken yaygın olarak iki
karakterlerin ve
Örneğin:
JOKER karakter vardır: *, tüm? tek bir karakter yerine geçer.
*.*
Dosya adı ve uznadısı ne olursa olsun bütün dosyalar
*.BAT
Dosya adı ne olursa olsun uzantısı BAT olan tüm dosyalar
???.
* Adı en fazla 3 karakterden oluşan ve uzantısı ne olursa olsun tüm dosyalar
A????.E*
dosyaları ifade eder.
Dosya ismi en fazla 5 karakterli ve A ile başlayan, uzantısı ise E ile başlayan tüm
Prompt (Komut Uyarıcısı)
Komut uyarıcısı
gösterir. Bu, işletim sistemi disket sürücüdeki disketten yüklenmiş bir bilgisayarda
Komut uyarıcıdaki sürücü ismi belirtilmediği sürece doğrudan ilişki kuracağı sürücüyü gösteriri. Bu
sürücü o andaki
ise komut uyarıcısı
olduğunu gösteriri. Aktif sürücüyü değiştirmek için, aktif sürücü olması istenen sürücnün adı yanına
(prompt) bilgisayarın komutların ıalgılayarak, yerine getirmeye hazır olduğunuA:\> şeklindedir.aktif sürücü olarak adlandırılır. Sabit diskten işletim sistemi yüklenen bilgisayardaC:\> şeklindedir ve doğrudan ilişki kuracağı sürücünün sabit disk sürücsü
:
Örneğin ekranki komut uyarıcısı C:\> iken, A sürücüsünü aktif sürücü yapmak için
ve ENTER tuşuna basılır.
(iki nokta üst üste) konularak ENTER tuşuna basılır.C:\>A: yazılır
SSS (Sık Sorulan Sorular)
Merhabalar, bana bu doküman ile ilgili çok fazla soru geldiği için artık bunları bir SSS’te
toplamaya karar verdim.
1.
MS-DOS programını nerden temin edebilirim?
Cevap:
artık gerek duyulmadığını düşünüyor. Siz Windows XP’de bu komutları uygulamak için şu
programı denemelisiniz: Başlat\Tüm Programlar\Donatılar\Komut İstemi. Bu şekilde ms dos komut
istemini açmış olursunuz. Windows ME’de de aynı şekilde açabilirsiniz. Windows ME’den itibaren
gelen bir şeydir, hatırlarsanız, Win 98’de Bilgisayarı kapat seçeneğinde MS-dos kipinde başlat
seçeneği de yer alırdı. Win ME ve ileriki sürümlerde bu kaldırıldı.
2
MS-DOS Windows ile birlikte gelmektedir. Ancak Windows XP artık DOS’un eskidiğini veBilgisayarımı nasıl formatlarım?
Cevap:
karşılaşabilirsiniz. Sistem bakımından söylemiyorum, aile fotoğraflarınız, önemli dökümanlarınız
sonsuzluğa gönderilir. Bilgisayarı çok büyük hatalar olduğunda formatlayınız. Ancak 6 ayda bir
format atmak internete giren bir ev kullanıcına iyi gelir
yazılıdır. Format için gerekli olan programı bulmak için bir sonraki yardımı okuyunuz.
3.
Bilgisayar formatlamak özen ister çünkü yanlış bir şey yaptığınızda çok üzücü sorunlarlaJ. Format için gerekli komut aşağıdaBaşlangıç disketini nereden bulabilirim?
Cevap:
yaramıyor. Size tavsiyem bir arkadaşınızdan yada Win 98 kullanan bir internet café’den başlangıç
disketi yaptırmanız. Eğer Windows 98 kullanıyorsanız, Denetim Masası\Prog. Ekle Kaldır\Başlangıç
Disketi buradan başalngıç disketi oluşturup, Windows aktif değilken yapabileceğiniz işlemleri
(format vs.) buradan yapabilirsiniz.
Maalesef Windows XP’de başlangıç disketi yaratabiliyorsunuz ancak bu hiçbir işe
MS DOS Komutları
Ms-dos
komutları iç ve dış komutlar olmak üzere iki gruba ayrılır.
İç Komutlar:
komutlardır. COMMAND.COM dosyası belleğe yüklendikten sonra doğrudan kullanılabilir.
Bu komutlar COMMAND.COM dosyasının geçici bölümünde kayıtlı olan
Dış Komutlar:
dış komutun kullanılabilmesi için, o komuta ait dosyaların disk veya disket üzerinde kayıtlı olması
gerekmektedir. Aksi takdirde söz konusu komut kullanılamaz.
MS-DOS işletim sisteminde en çok kullanılan iç ve dış komutlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Bu komutlar sabit disk üzerinde kayıtlı dosyalar şeklindedir. Herhangi bir
İç Komutlar Dış Komutlar
DIR COPY
DATE DEL
TIME REN(RENAME)
PROMPT TYPE
MD (MKDIR) VOL
CD (CHDIR) CLS
RD (RMDIR) VER
PATH
FORMAT MEM
CHKDSK XCOPY
LABEL DOSKEY
ATTRIB PRINT
BACKUP EDIT
RESTORE DELTREE
DISKCOPY TREE
CLS (Clear Screen)
Bu komut ekranda yazılı bulunan komut uyarıcı dışındaki her şeyi temizler.
Örnek:
C:\>CLS
Tüm ekrandaki yazılar silinir.
DIR (Show Directory)
DIR komutunun kullanım amacı disk/disket üzerindeki dizin ve dosyaları görüntülemektir ve genel
kullanımı aşağıdaki gibidir:
DIR [sürücü:][/dizin adı][dosya adı] /p/w/s
/p
Sayfa seçeneğidir. Yani dizin ve dosyaların ekrana sayfa ,sayfa görüntülenmesini sağlar.
/w
Dizin ve dosya adlarının 5 sütun halinde ekranda görüntülenmesini sağlar.
/s
Dizin ve dosya adlarının 5 sütun halinde ekranda görüntülenmesini sağlar.
Örnek:
C:\>DIR/p C:\progra~1\winrar
C:\Program Files klasöründeki Winrar klasörüne gözatar.
DATE
Bu komut tarihin görüntülenmesi, görüntülenen tarih yanlış ise düzeltilmesi için kullanılır:
DATE [GG-AA-YY]
Örnek:
C:\>DATE 31-12-2003
Tarihi 31/12/2003 olarak değiştirir.
TIME
Bu komut zamanın görüntülenmesi, görüntülenen zaman yanlış ise düzeltilmesi için kullanılır:
TIME [saat:dakika:saniye, saniyenin 1/100’ü]
Örnek:
C:\>TIME 12:30:00
Zamanı 12.30.00 olarak değiştirir.
PROMPT
Örnek:C:\>PROMPT $P$B
= C:\> olan uyarıcıyı, C
MD & MKDIR (Make Directory)
Bu komut dizin oluşturmak için kullanılır. Komutun kullanım şekli:
MD [sürücü:][yol] dizin adı
Örnek:
C:\>MD deneme
C:\ sürücüsünde deneme adlı bir klasör oluşturur.
CD & CHDIR (Change Ditectory)
Bu komutun kullanım amacı bir dizinden diğer bir dizine geçmektir.Yani istenilen dizini aktif hale
getirmektir.
CD (CHDIR) [Sürücü:][yol] dizin adı
Örnek:
C:\>cd deneme
C:\ sürücüsündeki deneme klasörünü aktif hale getirir.
VER (Version)
Bazı durumlarda kullanılan DOS sürümününü bilmek gerekebilir. Bu durumda, bu komut uygulanır.
Örnek:
C:\>VER
DOS işletim sistemi yüklendiği zaman ekranda görüntülenen komut uyarıcı kullanıcı tarafından
yazdığınızda, Windows Millennium [Sürüm 4.90.3000] gibi bir ifade çıkacaktır.
PROMPT
komutu kullanılarak değiştirilebilir:
PROMPT [[metin][$karakter]...]
Genelde makine açıldığı zaman
Aşağıda verilen karakterler kullanılarak farklı komut uyarıcıları elde edilebilir. Bu komut ile
istenen komut uyarıcısının görüntülenmesi için görüntülecenek karakterin başına
konulmalıdır.
Görüntülecek uyarıcılar Karakter
\ Aktif dizini gösteren prompt P (Path)
= karakterini gösteren prompt Q (Equal)
$ karakterini gösteren prompt $
Zamanı gösteren prompt T (Time)
Sürümünü (versiyon) gösteren prompt V (Versiyon)
> karakterini gösteren prompt G (Greater)
< karakterini gösteren prompt L (Less)
| karakterini gösteren prompt B
A:\> veya C:\> şeklinde komut uyarıcısı ekranda gözükür.$ işareti
RD & RMDIR (Remove Directory)
Disk veya disket üzerinden dizin silmek için kullanılan komuttur:
RD (RMDIR) [sürücü][yol] dizin adı
RD
1. Silinecek bir dizinin tamamen boş olması gerekir. Eğer dizin içerisnde dosyalar ve alt dizinler
varsa önce bunlar silinmelidir.
2. Silinecek bir dizinin aktif olmaması gerekir.
komutu ile bir dizini silebilmek için,
Örnek:
C:\>RD deneme
C:\ sürücüsünde deneme adlı klasörü siler.
TYPE
Bu komut ASCII(American Standart Code for Information Interchance) kodunda oluşturulmuş iki
dosyayı birleştirmek, ASCII kodunda oluşturulmuş bir dosyatı yazıcıdan almak için kullanılabileceği
gibi, bu komutun en önemli kullanım amacı, ASCII kodunda oluşturulmuş metin dosyalarının
içeriğini ekranda görüntülemektir. ASCII kodundaki bir dosyanın içeriğini ekranda görmek için;
TYPE [sürücü:][dizin]dosya adı [|more]
More
MORE seçeneğinin görevi dosya içeriğini sayfa sayfa ekranda göstermektir.
Örnek:
C:\>deneme.txt|more
C:\ sürücüsündeki deneme.txt dosyasını sayfa sayfa görüntüler.
C:\>deneme.com
C:\ sürücüsündeki deneme.com dosyasını görüntüler.
DEL
Disk veya disketteki varolan dosya veya dosyaların silinmesi için uygulanır.
DEL [sürücü:][dizin] dosya adı
Örnek:
C:\> del \Belgel~1\deneme.xls
C:\Belgelerim klasöründe bulunan deneme.xls dosyasını siler.
C:\> del \Belgel~1\
C:\Belgelerim klasöründe bulunan tüm dosyaları siler.
COPY
Bu komut ile ASCII kodunda oluşturulmuş dosyalar birleştirilebilir, yazıcıdan alınabilir. Bu komut
ile ASCII kodunda metin dosyaları oluşturulabilirASCII kodunda bir dosya yazıcıya veya başka bir
birime kopyalanabilir. Fakat bu komutun en yaygın kullanım amacı;bir veya birden fazla dosyanın bir
disk veya disket ortamından başka bir ortama farklı isimlerdekji dosyalarla veya dizine
kopyalanmasıdır.
COPY [kaynak adres] dosya adı [hedef adres] [dosya adı]
COPY [Sürücü 1:][dizin1]dosya adı [sürücü 2:][dizin2] dosya adı /v
/V
birbiri ile aynı olup olmadığını kontrol eder.
Kopyalama işleminin doğruluğunu kontrol eder. Yani, okuduğu bilgiler ile yazdığı bilgilerin
Örnek:
C:\>copy C:\Belgel~1 D:\Belgel~1/v
kopyalar. Ayrıca kopyaladıklarının doğruluğunu kontrol eder.
C:\Belgelerim klasörünün içeriğini D:\Belgelerim klasörüne
VOL
Disk veya disketin varsa etiketini ve seri numarasını ekrana getirir.
VOL [sürücü]
Örnek:
C:\>VOL
C:\ sürücüsünün seri numarasını görüntüler
C:\>VOL A:
A:\ sürücüsünün seri numarasını görüntüler
PATH
Çalıştırılabilir dosyalar için arama dizinleri oluşturmak amacı ile kullanılır. Bir program çalıştırılmak
istendiği zaman önce aktif olan yani içinde çalışmakta olan dizinie bakılır. Eğer program bu dizinde
bulunmaz ise
PATH komutu ile belirlenmiş olan dizinlere bakılır.
PATH [sürücü:][dizin]; [sürücü:][dizin]
Örnek:
C:\>PATH C:\Windows;C:\Pascal
bulunamazsa önce
Kullanılacak bir dosya önce aktif dizinde aranır, bu dizindeWindows daha sonra Pascal dizinlerinden söz konusu dosya aranır.
EDIT
Edit komutu MS-DOS işletim sisteminin bir metin editörüdür. Bu komut ile ASCII kodunda metin
dosyaları oluşturabilir, ASCII kodundaki metin dosyalarını düzenlenebilir.
EDIT [sürücü:][dizin]dosya adı
Örnek:
C:\>EDIT C:\Belgel~1\deneme.txt
amacıyla açar.
Belgelerim klasörü içindeki deneme.txt dosyasını düzenlemek
C:\>EDIT
Metin editörünü açar. Bu şekilde yeni bir dosya yaratılabilir, farklı yerlere kaydedilebilir.
MS-DOS Metin editörü
FORMAT
Format komutu, belirlenen sürücüdeki disk veya disketi MS-DOS’un kullanımına hazır hale
getirmek için kullanılır. Daha sık olarak disketler biçimlendirilir. Eğer sistemin bulunduğu sürücü
formatlanırsa (Biçimlendirilirse) bilgisayarınızı tekrar açamazsınız. Bu daha çok yeni bir işletim
sistemi kurmak için kullanılır. Deneyimsiz kullanıcılar bu komutu kullanırken çok dikkatli
olmalıdırar. Çünkü format komutu
Ancak
yeni bir FAT(File al******** table, dosya yerleşim tablosu) oluşturulur. Disket üzerinde mantıksal
bölümler olan iz ve sektörler oluşturulur. Ayrıca istenirse bu komut ile bilgiler yeniden
kazanılamayacak şekilde silinebilir ve hızlı biçimlendirme yapılabilir.
Biçimlendirme yapılırken MS-DOS tarafından her disketin 0. yüzündeki 0. izin 0. sektöründe
BOOT sektörü oluşturur ve bu sektörün aracılığı ile MS-DOS, o disketi tanır. BOOT sektörü
bozuk olan bir disket MS-DOS tarafından kullanılamaz.
Disk/diskete yazılan dosyalara hızlı erişim için dosyaların yerleşimine ait bir tablo oluşturur.
Ayrıca disket üzernideki kullanılabilir ve bozuk sektör numaraları da bu tabloda kayıtlıdır.
Her kullanıcının disk/disket üzerinde kullandığı ana dizin (root directory) de biçimlendirme
sırasında oluşturulur. FORMAT komutunun pek çok seçeneği vardır. Fakat bu komutun en yaygın
olarak kullanılan seçenekleri ve bu komutun kullanım şekli aşağıdadır.
tüm bilgileri siler! Yani formatlanan sürücüde hiçbir bilgi kalmaz.UNFORMAT komutu ile bu bilgiler yeniden kazanılabilir. Bu komut ile yeni bir ana dizin,
FORMAT sürücü: [/v isim][/q]</U>[f:kapasite][/s]
/v
Biçimlendirilen disk veya diskete isim vermek için kullanılır.
/q
sadece disket üzerindeki bilgiler silinir.
Hızlı biçimlendirme yapar. Disk/disket üzerindeki kullanılamaz alanlar işaretlenmez,
/u
Bir disk/disket üzerindeki bilgiler kurtarılamayacak şekilde silinerek biçimlendirilir.
/f
Biçimlendirilecek disketin kapasitesini belirtir.
/s
dosyalarını aktarır.
Sistem disketi oluşturur. Hem disketi biçimlendirir hem de disket üzerinde sistem
Örnek:
C:\>FORMAT A:/u
A: üzerindeki bilgileri kurtarılamayacak şekilde biçimlendirir.
C:\>FORMAT A:/v:Sistem /s
sistem dosyalarını kopyalar.
A: disketini ismi Sistem olacak şekilde biçimlendirir ve üzerine
C:\>FORMAT D:/q
D: sürücüsündeki bilgileri hızlı bir biçimde siler.
ATTRIB
Oluşturulmuş olan dosyaların varsa verilmiş olan özelliklerini ekranda görüntülemek için
kullanılır.
ATTRIB [sürücü:][dizin][dosya adı]
Dosyalara özellikler vermek yada verlien özellikleri almak için ise;
ATTRIB [+R][-R][+A][-A][+S][-S][+H][-H] dosya adı
/R
Dosyanın sadece okunabilir olmasını sağlar
/A
Dosyaya arşiv özelliği koyar.
/S
Dosyanın sistem dosyası olmasını sağlar
/H
Dosyanın gizli olmasını sağlar.
Bu komut ile seçeneklerin “+” işaretli kullanılması dosyaya o özelliğin verilmesini, “-“ işareti o
dosyadan o özelliğin kaldırılmasını sağlar.
Örnek:
C:\>ATTRIB C:\örnek\*.*
Örnek klasörü içindeki tüm dosyaların özelliklerini görüntüler.
LABEL
Bu komut disk/disketin varsa etiketini değiştirmek için kullanıldığı gibi, etiketi olmayan disk/
diskete etiket vermek için de kullanılır.
LABEL sürücü: [isim]
Örnek:
C:\>Label
Bu komut sonrasında, ekranda böyle bir yazı olacaktır:
C sürücüsündeki birimin etiketi yok
Birim Seri Numarası ****-****
Birim etiketi (11 karakter, boş bırakmak için ENTER)?
DELTREE
Bu komut, bir dizini içerisindeki alt dizinler ve dosyalarla birlikte silmek için kullanılır.
DELTREE [sürücü:][dizin] dizin adı
DELTREE
dizin silinmek istendiği zmaan içindeki dosyaların özelliklerine bakılmaksızın, dosyaların hepsi silinir.
komutu hem DEL hem de RD komutunun işlevlerini birlikte yerine getirmektedir. Bir
Örnek:
C:\>Deltree C:\Deneme
ve dosyalar ile birlikte.
Bu komut ile, Deneme klasörünün tamamı silinir. İçindeki tüm alt dizinler
CHKDSK
Bu komut disk/disket üzerindeki toplam alanı, bunun ne kadarının ne şekilde kullanıldığını ve ne
kadarının kullanılmaz (eğer var ise) durumda olduğunu ekranda görüntüler. Disk/disket üzerindeki
hataları kontrol ederek düzeltir. Fakat
ve
SCANDISK daha geliştirilmiş bir MS-DOS dış komutudurCHKDSK komutu yerine kullanılması tavsiye edilmektedir.
CHKDSK [/f][/v]
/f
Seçeneği sürücüdeki ve dosyalardaki hataların düzeltilmesini sağlar.
/v
Seçeneği kontrol edilen tüm dosyaların adını listeler.
MS-DOS altında
chkdsk yazıldığında alınan sonuç
MEM
Bu komut belleğin kullanılan bölümlerini ve boş kısımlarını ekrana getirir.
MEM [/c][/d][/f][/m][/p]
/c
Geleneksel ve üst bellekte kayıtlı programların listesini verir.
/d
Bellekte yüklü program ve sürücüler hakkında bilgi verir.
/f
Bellekteki boş alanların görüntülenmesini sağlar.
/p
MEM komutu ile verilecek bilgilerin sayfalar halinde verilmesini sağlar.
MEM komutu yazılarak ENTER’a basıldığında ekrana böyle bir yazı çıkar.
XCOPY
Disk veya disket üzerindeki dizinleri kopyalamak için kullanılır. XCOPY ile sistem dosyaları ve
gizli dosyalar kopyalanmaz. Bu komutun genel kullanım şekli ve seçenekleri aşağıdadır:
XCOPY kaynak hedef [/a | /m][/d: tarih][/p][/s][/e][/v][/w]
/a | /m
değiştirilememz.
niteliği sonradan değiştirilebilir.
Arşiv niteliğindeki dosyalar /a parametresi ile kopyalanır ise arşiv niteliği sonradan/m parametresi ile kopyalanan kopyalanan arşiv niteliğindeki dosyaların arşiv
/d: tarih
Belirtilen tarih ve sonrasına ait dosyaları kopyalar.
/p
Hedef dizinler oluştururken kullanıcıya sorulmasını sağlar
/s
İçinde dosya ve alt dizinler olan dosyaları kopyalar.
/e
Boş dizinlerin kopyalanmasını sağlar.
/v
Kopyalama işleminin doğruluğunu test eder.
/w
başlanması için komut bekler.
Dosyları kopyalamak için bir tuşa basın mesajını vererek kopyalama işlemine
Örnek:
C:\>XCOPY C:\deneme A:
Deneme klasörü ve tüm alt dizinlerini A: içerisine kopyalar.
DISKCOPY
Bir disketin içeriğini aynen başka bir diske kopyalar. Hedef disketin formatlı yada formatsız olması
önemli değildir. DISKCOPY ikinci disket formatsız ise formatlar ve birinci disketin içeriğini bu
disketin üzerine kaydeder. DISKCOPY ile kullanılacak disketlerin mutlaka boyut ve kapasite
bakımından aynı özelliklerde olması gerekir ve bu komut aşağıdaki şekilde kullanılır.
DISKCOPY kaynak hedef [/1][/v][/m]
/1
Çift yüzlü disketin sadece ilk yüzünü kopyalar.
/v
Disketleri kopyalarken bilgilerin doğruluğunu da test eder.
/m
Disketleri kopyalamak için sadece belleği kullanır.
Örnek:
C:\>DISKCOPY A: B:
A: disketindeki bilgileri B: disketine kopyalar.
DOSKEY
Bilgisayar kullanıldığı sürece verilen komutları saklamak, tekrar kullanmak ve uzun komutları
kısa makroar halinde yazabilmek için DOSKEY komutu kullanılır. DOSKEY komutu ile girilen
bütün komutlar bellekte saklanır. İstenildiğinde yukarı ve aşağı yön tuşları ile çağrılır. Bellekten F7
fonksiyon tuşu ile listelenir. F9’a basıldığı zaman işlerlik kazanması istenen komutun bulunduğu
satırın seçimi için
ENTER tuşuna basılır.
DOSKEY komutunu kullanarak makrolar yazmak ta mümkündür. Makro, art arda tekrarlanacak
komutların bir defada işletilebilmesine olanak veren bir çeşit programdır. DOSKEY komutunu
kullanarak bir makro tanımlamak için, komut verildikten sonra makro ismi verilir:
Satır numarası mesajı ekrana görüntülenir ve istenene satır numarası seçilerek
DOSKEY D=DIR/W/P
Burada “D” makro adıdır. Komut verildikten sonra D komutu girildiği zaman DIR/P/W komutu
çalışacaktır. Aynı makro ismi altında birden fazla komut ta tanımlanabilir. Bunun için komutlar
arasına
$T ifadesi konur:
DOSKEY D=DIR/P/W $T DATE
Burada D komutu verilirse, önce DIR/P/W komutu çalışacaktır. Daha sonra da DATE komutu
çalışarak tarihi ekrana gösterecek ve gerekiyorsa değişikik yapılmasına olanak tanıyacaktır.
DOSKEY komutu kulanılarak makro tanımlanırken parametre de kullanılabilir.
DOSKEY D=DIR $1
Şeklinde bir makro tanımlanırsa, D komutu verildikten sonra hangi sürücü ve/veya dizin
olduğunun tanımlanması gerekir. Buradaki
tanımlanmalıdır.
Eğer kullanıcı DOSKEY komutunu kullanarak tanımladığı makroları saklamak isterse;
$1 bir parametredir ve makro çalıştırılırken
DOSKEY / macros >dosya adı
Komutunu kullanmalıdır. Bu komut verildiği zaman o ana kadar tanımlanan tüm makrolar adı
verilen dosyaya kaydedilecektir. Tanımlanana makroları yine kullanabilmek için dosyaya edit
komutu ile girmeli ve her satırın başına DOSKEY komutunu yazmalıdır.
