Merhabalar,
Bu videoda sıkça kullandığımız ama farkında olmadığımız diyeyim "protokol" lere bakacağız. Nedir, ne değildir sorularına cevap da bulmuş oluruz. Yavaştan başlayalım.
Protokol Nedir?
Bir toplantı, oturum, soruşturma sonunda imzalanan belge. - (Bakınız: TDK,1.)
Kelime anlamından bizim kullanımıza göre şöyle bir anlamı var diyelim, "İlgili kuruluşlar tarafından oluşturulan veya onanan kurallar dizisi.". Her cihazdan ağa erişim yapılabilmesi için belirli standartlar geliştirilmesi ve onların
yaygınlaştırılması gerekiyordu. Tabii ki kuruluşlar tarafından verilen destek onları yaygınlaştırır. Genel olarak bu protokollerin çoğu IEEE tarafından (Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü) belirlenmiştir.
Görseli başa koyuyorum okurken de dikkat edebilirsiniz. UDP gördüğünüz gibi istek atıyoruz ve veri direkt gelmekte. Gelen veri de sorun varsa alıcı olarak bizi ilgilendirir. TCP'deki ise 3 yolu olan el sıkışması şeklinde bir yöntem ile veri aktarımı oluyor. Detayına değinmiyorum.
UDP
UDP (User Datagram Protocol) Kullanıcı veri birimi protokolü karşı tarafa veri göndermek amaçlı kullanılır. Lakin paketlerin hedefe ulaşıp ulaşmadığına bakılmıyor. Ulaşıp ulaşmadığı meselesinin kesinliğini isteyenler TCP kullansalar iyi olur. Yine de bu şekilde veri bozuk veya eksik gelir demekte yanlış olabilir. Bir paket gelmezse sunucudan yine temin edilebilir. Manuel olarak UDP verisi kontrole tabii tutulmalıdır. Veya algoritmalar ile kontrol edilmelidir. Bağlantı kurmadan gönderilir, yani oradan sizin almanız gerek. Çok güvenli bir veri iletim yolu değildir ama ağ üzerinde pek bantgenişliği kaplamaz. Belki ilk defa duymuş olabilirsiniz bunu ama kullandığınızı düşünüyorum. Torrent istemcilerimiz bunları kullanıyor, hatta sizlere torrent izleyicisi olarak birkaç UDP bırakayım. Torrent kullanırken şunu da unutmayın veri aldığınız kadar indirmiş olduğunuz veriyi de karşıya yollarsınız...
https://github.com/ngosang/trackerslist/blob/master/trackers_all_udp.txt
TCP / IP (v4, v6)
Veri = İşlenmemiş bilgilerdir.
Bilgi = İşlenmiş veridir.
Örnek; 00000100 bir veridir. 2'lik sistemde bir sayı. Bunu 10'luk sistemde 4'e çevirdiğimizde bu artık bilgi olur.
Veri Paketi = İşlenmemiş bilgi ve ihtiyaca göre ip bilgileri, diğer paketlerle birleşmesi için içerdiği detaylar gibi ek şeyler de bulunduğu için paket denir.
TCP ne o konuya bakalım. TCP (Transsmission Control Protocol) demek yani aktarım kontrol protokolü. /IP yazmamazın nedenine birazdan değineceğim. Bu protokolün amacı veri paketlerinde kaybı engellemektedir. Bağlantı yönetimlidir. Yani karşı tarafın veriyi almaya uygun olması gerekir. Paketlerde kayıp olması ifadesi ise en basitinde iletim yollarındaki sorunlardan mesela wifi kullanıyorsa çevredeki cisimler yüzünden wifi da kullandığımız iletim yolu olan elektromanyetik dalgalarda soğurma olup ısıya dönüşüp kaybolmasıdır. Yani elektromanyetik dalga ile iletilen veri paketi bir cisme çarpar ve orada ısıya dönüşerek kaybolur. Alıcı cihaz birleştirirken paketlerde eksiğe denk geldiğinde tekrar
alması gerekir.
Not: Wifi da yavaşlık olmasının sebeplerinden biridir.
İnternet= International Network yani uluslararası ağ demektir. Veri aktarımında farklı yollar izlenebilir.
IP kavramına değinelim. İnternet Protokolü demektir. İnternete erişmek için izlenilen yolu tarif ediyor diyebilirim. İngilizcesi de zaten noktaları kaldırınca oluşuyor. IP de cihazların ağa erişmek için adreslere sahip olması gerekir. Bunlara ip adresi denir. V4 ve V6 ifadeleri sürümleri ifade eder. Mevcut kullanılan v4'tür. V6 yeni sürüm olmakla birlikte geçiş henüz olmamıştır. Bundan tekrar bahsedeceğim. Soranlar için evet v5 sürümü de mevcuttur.
İnternete bağlanmak için cihazların ip adresi olması şarttır. Siz kendi adresinizden işlem yaparsınız. İstekler gönderir veya alırsınız. Sunucular da karşı bilgisayarlarda benzer adreslere sahip. Verinizin doğru şekilde ulaşabilmesi için bu gereklidir. Sürüm değerlerini niye yazdığımızı da açıklayalım.
IPv4 32 bit bir adres çeşididir. Mantıksal bir adres. Bitten kastığımız bildiğiniz bilinen bilgisayar biti. 4 hane (oktet), 8 bit şeklinde ifade ediyoruz. (Oktet latince 8.)
192.168.1.1 -- 2'lik tabanda yazıldığından maks 255 sayısı gelir.
[11111111 = (2^7+ 2^6 + 2^5 + 2^4 + 2^3 + 2^2 + 2^2 + 2^1 + 2^0) * 1 ] = 255 x 4 şeklinde bir ip meydana geliyor. Örnek adresimizde 192.168.1.1 idi. Mesela örnek bir sunucu adresi 1.1.1.1 . Cloudflare'e aittir. Gizlilik amaçlı ürünlerini pazarlıyorlar.
IPv6 meselesine gelelim. IPv4 adreslerinde oluşturulabilecek adreste sınıra sahibiz. 2^32 farklı adres oluşturulabilir. Bu sayı şuna eşittir: 4,294,967,296 . 4 Milyar adres ediyor görüldüğü gibi. 8 Milyarlık dünya nüfusunun yarısından biraz fazla ve her kişinin cihazlarının ip adresi olması gerekiyor. Cihazlar harici, web sitelerinin vs. de. İnternete açılacak her şeyin kısaca. Bu yetersiz bir sayıdır. Şu an kendim için bir pc, 2 mobil olmak üzere 3 ip adresi tüketiyorum mesela.
IPv6 'da adresler 128 bit uzunluğundadır. Haliyle adres sayımız 2^128 olur. 340,282,366,920,938,463,463,374,607,431,768,211,456 sayının okunuşuna evde çalışabilirsiniz. Bu kadar cihaz bağlanabilir demek. Bu bize kafadan 100 yıl yeter görünüyor. 100'den fazla diye düşünebilirsiniz belki ama IoT cihazlarımız var. Perde, kombi, yatak, ışık, televizyon, xx derken bunların sayısı da gün geçtikçe artmakta. Gelişen teknoloji hızıyla bu da elbet yetersiz kalacaktır. Tabii bu benim tahminim. Şimdi adrese bakarken kafanız biraz karışmış olabilir. Bu adres 2'lik değil 16'lık tabanda oluşturulur. Örneğin ilk kısmı yani 2001 eğer bir sayı değeri dersek, 2 * 16^3 + 1 * 16'^0 = 8208 şeklinde 10'luk tabanda bir sayı olur.
2001: 0db8: 85a3: 0000: 0000: 8a2e: 0370: 7334
IPv4'te sayı da harf olmaz çünkü ikilik tabandan doğru 10'luk tabanda gördüğümüz bir adrestir. IPv6 16'lık taban olduğundan dönüşümleri bilmediğinizi bilip bilmediğinden bunları görebilirsiniz: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,a,b,c,d,e,f
Geçiş meselesine değinelim. IPv4 'ten IPv6 geçişi yapmak sanılandan biraz daha zor olabilir. Çünkü hali hazırda 7/24 aktif şekilde IPv4 adresleri kullanılmaktadır. Bir anda ağa bağlanmak isteyen tüm cihazların IPv6 adresi olması bir nebze zor. Temelde borsa ve güvenlik sistemlerinde sorun oluşması söz konusu olabilir. Geçişi yapabilmek için şöyle 2 saatlik falan internet kesintisi yeterli olur aslında... Şöyle ki kullanılan tüm web sunucuları v4 adres sahibi. Onların geçişiyle birlikte internet servis sağlayacılarımızda bize v6'lık adres ataması yapmaları gerekir. Küresel çapta bunun yapılması gerekiyor. Aslında IPv6 sistemleri çoktan 2012 yıllarında falan hazırlanıp bitti. Uygulamaya geçmeme sebebi böyle..
IPv5 meselesi. Internet Streaming Protocol gibi bir ismi de var. ST diye geçer. Temel yapısı IPv4'ten farklı değil. Yine 32 bit adrese sahip yani bir anlam ifade etmiyor. Böyle olunca hiç kullanıma sunulmadan IPv6 geliştirildi.
IPv6 kullanılıyor mu sorusuna da bakalım şimidlik. IPv6 siteler vs. parçalı parçalı geçiliyor aslında. Turknette IPv6 geçişi talep edebilir ayrıca. IPv6 adres talebinde bulunursanız IPv6 olmayan bir adrese bağlanmanızda sorun oluşmaması için çapraz kullanım görülüyor. Bazen IPv4 hız açısından daha iyi sonuç verirse V6 siz ve karşıda olsa bile v4 görülebilir. Geçiş biraz daha sürer gibi duruyor...
Kontrol sitesi:
SMTP
Simple Mail Transfer Protokol şeklinde İngilizce açılımı olan bu protokol Türkçeye olarak basit mail iletim protokolü şeklinde çevirilebilir. Mail gönderme amaçlı bir protokol olup web sitelerinden farklı çalışır. Amaç sadece e-posta yollamaktır. Çok kullanışlı olmasada, görsel, dosya vb. şeyler de gönderebiliriz ama sınırlı çalışıyor demek yanlış olmaz.
HTTP (s)
Hyper Text Transfer Protocol (Security) Aşırı metin transfer protokolü (güvenlikli) diyeceğimiz, web sitelerine bağlanırken kullandığımız protokolümüz. İsminden anlaşılsa da metin kelimesi gerçekten metin iletiminde kullanıyor. Bu protokolde çalışan siteler size görsel ve videoları metin şeklinde gönderiyor. Security ifadesi içeriğin şifrelenmesi anlamına gelir. Kırması imkansız, zor arası olsa da kendi gönderdiğiniz ya da size gelen verileri çözebilirsiniz. Örnek sitemiz:
http(s)://www.turkhackteam.org
Okuduğunuz için teşekkür ederim. Genel anlamda kafanızda bir şeyler oluşmuştur diye düşünüyorum.
Bu videoda sıkça kullandığımız ama farkında olmadığımız diyeyim "protokol" lere bakacağız. Nedir, ne değildir sorularına cevap da bulmuş oluruz. Yavaştan başlayalım.
Protokol Nedir?
Bir toplantı, oturum, soruşturma sonunda imzalanan belge. - (Bakınız: TDK,1.)
Kelime anlamından bizim kullanımıza göre şöyle bir anlamı var diyelim, "İlgili kuruluşlar tarafından oluşturulan veya onanan kurallar dizisi.". Her cihazdan ağa erişim yapılabilmesi için belirli standartlar geliştirilmesi ve onların
yaygınlaştırılması gerekiyordu. Tabii ki kuruluşlar tarafından verilen destek onları yaygınlaştırır. Genel olarak bu protokollerin çoğu IEEE tarafından (Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü) belirlenmiştir.
Görseli başa koyuyorum okurken de dikkat edebilirsiniz. UDP gördüğünüz gibi istek atıyoruz ve veri direkt gelmekte. Gelen veri de sorun varsa alıcı olarak bizi ilgilendirir. TCP'deki ise 3 yolu olan el sıkışması şeklinde bir yöntem ile veri aktarımı oluyor. Detayına değinmiyorum.
UDP
UDP (User Datagram Protocol) Kullanıcı veri birimi protokolü karşı tarafa veri göndermek amaçlı kullanılır. Lakin paketlerin hedefe ulaşıp ulaşmadığına bakılmıyor. Ulaşıp ulaşmadığı meselesinin kesinliğini isteyenler TCP kullansalar iyi olur. Yine de bu şekilde veri bozuk veya eksik gelir demekte yanlış olabilir. Bir paket gelmezse sunucudan yine temin edilebilir. Manuel olarak UDP verisi kontrole tabii tutulmalıdır. Veya algoritmalar ile kontrol edilmelidir. Bağlantı kurmadan gönderilir, yani oradan sizin almanız gerek. Çok güvenli bir veri iletim yolu değildir ama ağ üzerinde pek bantgenişliği kaplamaz. Belki ilk defa duymuş olabilirsiniz bunu ama kullandığınızı düşünüyorum. Torrent istemcilerimiz bunları kullanıyor, hatta sizlere torrent izleyicisi olarak birkaç UDP bırakayım. Torrent kullanırken şunu da unutmayın veri aldığınız kadar indirmiş olduğunuz veriyi de karşıya yollarsınız...
https://github.com/ngosang/trackerslist/blob/master/trackers_all_udp.txt
TCP / IP (v4, v6)
Veri = İşlenmemiş bilgilerdir.
Bilgi = İşlenmiş veridir.
Örnek; 00000100 bir veridir. 2'lik sistemde bir sayı. Bunu 10'luk sistemde 4'e çevirdiğimizde bu artık bilgi olur.
Veri Paketi = İşlenmemiş bilgi ve ihtiyaca göre ip bilgileri, diğer paketlerle birleşmesi için içerdiği detaylar gibi ek şeyler de bulunduğu için paket denir.
TCP ne o konuya bakalım. TCP (Transsmission Control Protocol) demek yani aktarım kontrol protokolü. /IP yazmamazın nedenine birazdan değineceğim. Bu protokolün amacı veri paketlerinde kaybı engellemektedir. Bağlantı yönetimlidir. Yani karşı tarafın veriyi almaya uygun olması gerekir. Paketlerde kayıp olması ifadesi ise en basitinde iletim yollarındaki sorunlardan mesela wifi kullanıyorsa çevredeki cisimler yüzünden wifi da kullandığımız iletim yolu olan elektromanyetik dalgalarda soğurma olup ısıya dönüşüp kaybolmasıdır. Yani elektromanyetik dalga ile iletilen veri paketi bir cisme çarpar ve orada ısıya dönüşerek kaybolur. Alıcı cihaz birleştirirken paketlerde eksiğe denk geldiğinde tekrar
alması gerekir.
Not: Wifi da yavaşlık olmasının sebeplerinden biridir.
İnternet= International Network yani uluslararası ağ demektir. Veri aktarımında farklı yollar izlenebilir.
IP kavramına değinelim. İnternet Protokolü demektir. İnternete erişmek için izlenilen yolu tarif ediyor diyebilirim. İngilizcesi de zaten noktaları kaldırınca oluşuyor. IP de cihazların ağa erişmek için adreslere sahip olması gerekir. Bunlara ip adresi denir. V4 ve V6 ifadeleri sürümleri ifade eder. Mevcut kullanılan v4'tür. V6 yeni sürüm olmakla birlikte geçiş henüz olmamıştır. Bundan tekrar bahsedeceğim. Soranlar için evet v5 sürümü de mevcuttur.
İnternete bağlanmak için cihazların ip adresi olması şarttır. Siz kendi adresinizden işlem yaparsınız. İstekler gönderir veya alırsınız. Sunucular da karşı bilgisayarlarda benzer adreslere sahip. Verinizin doğru şekilde ulaşabilmesi için bu gereklidir. Sürüm değerlerini niye yazdığımızı da açıklayalım.
IPv4 32 bit bir adres çeşididir. Mantıksal bir adres. Bitten kastığımız bildiğiniz bilinen bilgisayar biti. 4 hane (oktet), 8 bit şeklinde ifade ediyoruz. (Oktet latince 8.)
192.168.1.1 -- 2'lik tabanda yazıldığından maks 255 sayısı gelir.
[11111111 = (2^7+ 2^6 + 2^5 + 2^4 + 2^3 + 2^2 + 2^2 + 2^1 + 2^0) * 1 ] = 255 x 4 şeklinde bir ip meydana geliyor. Örnek adresimizde 192.168.1.1 idi. Mesela örnek bir sunucu adresi 1.1.1.1 . Cloudflare'e aittir. Gizlilik amaçlı ürünlerini pazarlıyorlar.
IPv6 meselesine gelelim. IPv4 adreslerinde oluşturulabilecek adreste sınıra sahibiz. 2^32 farklı adres oluşturulabilir. Bu sayı şuna eşittir: 4,294,967,296 . 4 Milyar adres ediyor görüldüğü gibi. 8 Milyarlık dünya nüfusunun yarısından biraz fazla ve her kişinin cihazlarının ip adresi olması gerekiyor. Cihazlar harici, web sitelerinin vs. de. İnternete açılacak her şeyin kısaca. Bu yetersiz bir sayıdır. Şu an kendim için bir pc, 2 mobil olmak üzere 3 ip adresi tüketiyorum mesela.
IPv6 'da adresler 128 bit uzunluğundadır. Haliyle adres sayımız 2^128 olur. 340,282,366,920,938,463,463,374,607,431,768,211,456 sayının okunuşuna evde çalışabilirsiniz. Bu kadar cihaz bağlanabilir demek. Bu bize kafadan 100 yıl yeter görünüyor. 100'den fazla diye düşünebilirsiniz belki ama IoT cihazlarımız var. Perde, kombi, yatak, ışık, televizyon, xx derken bunların sayısı da gün geçtikçe artmakta. Gelişen teknoloji hızıyla bu da elbet yetersiz kalacaktır. Tabii bu benim tahminim. Şimdi adrese bakarken kafanız biraz karışmış olabilir. Bu adres 2'lik değil 16'lık tabanda oluşturulur. Örneğin ilk kısmı yani 2001 eğer bir sayı değeri dersek, 2 * 16^3 + 1 * 16'^0 = 8208 şeklinde 10'luk tabanda bir sayı olur.
2001: 0db8: 85a3: 0000: 0000: 8a2e: 0370: 7334
IPv4'te sayı da harf olmaz çünkü ikilik tabandan doğru 10'luk tabanda gördüğümüz bir adrestir. IPv6 16'lık taban olduğundan dönüşümleri bilmediğinizi bilip bilmediğinden bunları görebilirsiniz: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,a,b,c,d,e,f
Geçiş meselesine değinelim. IPv4 'ten IPv6 geçişi yapmak sanılandan biraz daha zor olabilir. Çünkü hali hazırda 7/24 aktif şekilde IPv4 adresleri kullanılmaktadır. Bir anda ağa bağlanmak isteyen tüm cihazların IPv6 adresi olması bir nebze zor. Temelde borsa ve güvenlik sistemlerinde sorun oluşması söz konusu olabilir. Geçişi yapabilmek için şöyle 2 saatlik falan internet kesintisi yeterli olur aslında... Şöyle ki kullanılan tüm web sunucuları v4 adres sahibi. Onların geçişiyle birlikte internet servis sağlayacılarımızda bize v6'lık adres ataması yapmaları gerekir. Küresel çapta bunun yapılması gerekiyor. Aslında IPv6 sistemleri çoktan 2012 yıllarında falan hazırlanıp bitti. Uygulamaya geçmeme sebebi böyle..
IPv5 meselesi. Internet Streaming Protocol gibi bir ismi de var. ST diye geçer. Temel yapısı IPv4'ten farklı değil. Yine 32 bit adrese sahip yani bir anlam ifade etmiyor. Böyle olunca hiç kullanıma sunulmadan IPv6 geliştirildi.
IPv6 kullanılıyor mu sorusuna da bakalım şimidlik. IPv6 siteler vs. parçalı parçalı geçiliyor aslında. Turknette IPv6 geçişi talep edebilir ayrıca. IPv6 adres talebinde bulunursanız IPv6 olmayan bir adrese bağlanmanızda sorun oluşmaması için çapraz kullanım görülüyor. Bazen IPv4 hız açısından daha iyi sonuç verirse V6 siz ve karşıda olsa bile v4 görülebilir. Geçiş biraz daha sürer gibi duruyor...
Kontrol sitesi:
SMTP
Simple Mail Transfer Protokol şeklinde İngilizce açılımı olan bu protokol Türkçeye olarak basit mail iletim protokolü şeklinde çevirilebilir. Mail gönderme amaçlı bir protokol olup web sitelerinden farklı çalışır. Amaç sadece e-posta yollamaktır. Çok kullanışlı olmasada, görsel, dosya vb. şeyler de gönderebiliriz ama sınırlı çalışıyor demek yanlış olmaz.
HTTP (s)
Hyper Text Transfer Protocol (Security) Aşırı metin transfer protokolü (güvenlikli) diyeceğimiz, web sitelerine bağlanırken kullandığımız protokolümüz. İsminden anlaşılsa da metin kelimesi gerçekten metin iletiminde kullanıyor. Bu protokolde çalışan siteler size görsel ve videoları metin şeklinde gönderiyor. Security ifadesi içeriğin şifrelenmesi anlamına gelir. Kırması imkansız, zor arası olsa da kendi gönderdiğiniz ya da size gelen verileri çözebilirsiniz. Örnek sitemiz:
http(s)://www.turkhackteam.org
Okuduğunuz için teşekkür ederim. Genel anlamda kafanızda bir şeyler oluşmuştur diye düşünüyorum.
