Programlama dili ile oluşturulmuş ve içinde çeşitli amaca hizmet etmek üzere oluşturulmuş birçok kod dizisi bulunduran hazır kod bloklarına script denir. Her programlama dili, kendi içinde bu kod ve komut dizinlerini rahatlıkla kullanabileceğiniz kelime işleme programları da bulunmaktadır. Bu programlar kod dizinlerini yazarken otomatik tamamlama yaparak hem hata yapmanızın önüne geçer hem de işlerinizi kolaylaştırır.
Script Kullanmanın Avantajları
Scriptler genelde Open Source (Açık Kaynak Kodlu) olması nedeniyle kodların görüntülenmesi ve düzenlenmesine olanak sunar.
Komut dosyasının (Script) genelde derlenmesi gerekmez ancak gerekirse düzenleme imkanı da vardır.
Öğrenmesi ve yazması kolaydır.
Farklı işletim sistemleri arasında kullanım kolaylığı ve imkanı vardır.
Bir program geliştirmek genelde uzun süreler gerektirir ancak scriptler sayesinde bunu oluşturmak hazır kod dizinleri sayesinde oldukça kolaydır.
Script Kullanmanın Dezavantajları
Hazır Script kodlar bazen derlenmiş bir programdan daha yavaş çalışabilir.
Script kullanabilmek için bir derleme programına ihtiyaç vardır.
Script üreten ve üretilen kodların başkası tarafından kullanmasını istemeyen şirketler için Open Source kullanmak sıkıntı yaratabilir.
JavaScript (.js)
Kendi içinde de birçok çeşitli türü olan JavaScript kodları şu anda programcıların en çok tercih ettiği script türlerindendir. Bu scriptler, kütüphaneler şeklinde birçok platformda yayınlanıyor. Veritabanı yönetimi, formlar, yazı tipleri, grafikler ve veri görselleştirme ile kullanıcı arayüz ve bileşenleri JavaScript kullanılarak gerçekleştirilebilen işlemlerdir.Daha önceleri sadece front-end işlemlerinde kullanılan JavaScript, artık hem frontend hem de back-end işlemlerinde kullanılabilir hale geldi.
PHP Script
Webmaster arkadaşların en sık kullandığı script PHP scriptidir. Aslında C tabanlı bir uygulama dilidir. PHP (Hypertext Preprocessor) Üstünyazı Önişlemcisi olarak tanımlansa da aslen Personal Home Page, yani Kişisel Ana Sayfa yönetimi için oluşturulmuştur. PHP, sunucu tarafında çalışan çok geniş kullanım alanı olan bir betik dilidir. Wikipedia’nın ifade ettiğine göre 244 milyondan fazla web sitesi PHP ile çalışmaktadır.
Apple Script
Apple şirketi tarafından geliştirilen bir scripttir. MacOS işletim sistemlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu script sayesinde kullanıcılar otomatik ve tekrarlı bazı görevleri kolayca gerçekleştirebilirler. Kullanıcıların kolayca kullanabilmesi için komutları ezberlenmesi kolay kelimelerden oluşmaktadır.Applescript, betik yeteneklerinin Unix Shell araçlarıyla birlikte sunuyor.
Visual Basic Script (.vbs)
Visual basic programlama dilinin kullanıldığı script çeşididir. Microsoft Visual Basic programlama dili aktif kullanılan programlama dillerinden biridir. Visual Basic Script genelde uygulamalara görsellik kazandırmak için kullanılmaktadır. Microsoft tarafından geliştirilmiş olan bu script türü ayrıca istemci ve sunucu tarafında da çalıştırılabilen bir dildir. ASP ile oluşturulan sayfalarda bu script türü kullanılmaktadır.
Shell Script
İşletim sistemleri arasındaki işlemlerde kullanılan bir script türüdür. Daha çok Linux işletim sistemlerinde kullanılmaktadır. Shell İngilizce Kabuk anlamına gelen bir tabirdir ve işletim sisteminin bu özel kısmında çalışmak üzere kullanılan bir script ve komut türüne Shell Script denir.
Batch Files (.bat)
Genelde Windows sürümlerinde kullanılan bu script türü, DOS ortamlarında da kullanılmaktadır. Bat dosyaları toplu iş dosyaları olarak da bilinmektedir. Belli sırada yapılması istenen işlerin müdahale edilmeden kendiliğinden yapılmasının önünü açar.
Command Files (.cmd)
Bat ile hemen hemen aynı olan “.cmd” dosyaları da Windows NT ile geliştirilmiştir. Windows NT ve DOS ortamında açılabilmektedir. Komut dosyası olarak da ifade edilebiliyor. Command files “.bat” dosyaları gibi sıra ile gerçekleştirilen toplu iş dosyaları olarak tanımlanabilir. Düz metin olarak kaydedilirse metin düzenleme ve işleme programları ile açılıp düzenlenebilmektedir.
Nulled Script
İnternette her yazılım veya script ücretli değil ancak bazı çok kullanışlı olanları sahipleri tarafından lisanslanıp lisans ücreti karşılığında kullanıma sunuluyor. Bazen bu lisans koruması başkaları tarafından kaldırılıp korsan şekilde kullanım yapılabiliyor. İşte bu şekilde lisanslı scriptlerin lisans koruması kırılarak kullanılmasına Nulled Script deniyor. Aslında bir script türü olmasa da bunlara lisanssız scriptlerin genel adı denebilir.
mIRC Script
mIRC (Mardam Khalid Bey Internet Relay Chat) sohbet programlarının atası olarak bilinen ve 90lı yılların sonunda oldukça popüler olan mIRC için oluşturulmuş script türüdür. Yalnızca bu uygulamada kullanılmaktadır. mIRC programı, IRC sohbet odalarını içeren sunuculara bağlanmak üzere kullanılan bir sohbet programıdır.
CGI Script
CGI açılımı Common Gateway Interface’dir. Web tabanlı servislerin uzaktan yönetilebilmesi ve uygulamalar arasında bağlantı oluşturabilmesi amacıyla kullanılan bir script türüdür. Web sunucuları ve bunların dışındaki programlar ile etkileşim ve ortak çalışma platformu oluşturmak bu sayede mümkün olmaktadır. CGI Script genel olarak Webin statik yapısını dinamik ve etkileşimli hale getirebilmek için kullanılmaktadır. İnternet ortamlarındaki hemen hemen bütün kullanıcı arayüzleri CGI standardı ile oluşturuluyor. Kullanıcılar web sitelerinde bulunan ve sunucu bilgisayarları üzerinde uygulamalar ve programları CGI sayesinde kullanabilmektedir.
