Suhte İsyanları
Medrese Öğrencileri tarafından çıkarılan bu isyan Suhte İsyanları olarak da anılır. XVI. yüzyılda Tarsus'tan başlayarak, Toroslar'ı takip eden, Sivas'tan ve Erzincan'dan Giresun'un doğusuna kadar çekilen bir hattın batısında kalan alanlarla süreklilik arz etmiş, ülkede buhranların meydana çıkmasında ve en önemlisi "Celâli İsyanları" olarak anılan iç savaşın hazırlayıcı etkenlerinden birisi olmuştur.
Suhte isyanları özellikle Kanuni Sultan Süleyman döneminde Anadolu'nun bütün medreselerine yayılmış olup, önceleri 20-30 hatta 150 kişilik gruplar halinde halktan cer, kurban, nezir adı ile salgın toplarken sonradan işi
eşkıyalığa dökmüşlerdir. Bu isyan köy ahalisi Hristiyan olan bölgelerde sadece kent merkezlerinde etkili olurken
Müslümanların yoğun yaşadığı bölgelerde taşraya yayılmıştır. 1559 yılında Anadolu ve Rumeli'nde suhteler gruplar
halinde dolaşıyor. Eyalet Askerlerine karşı birleşerek asayişin sağlanmasına engel oluyor, Beylere ve adamlarına rüşvet vererek takipten kurtulabiliyorlardı. 1559'da Anadolu'da ve Rumeli'de Osmanlı Eyâlet Askerlerinin mühim bir kısmını oluşturan Tımarlı Sipahilerin çoğunun şehzade Bayezid'in etrafında toplanması sancakların bunlara emanet edilemeyeceğini gösterince isyancılara karşı Müslüman gençlerden oluşan "il erleri" adıyla milis kuvvetler oluşturulmuştur. İl erlerinin yanı sıra 26 kişilik bir sipahi grubu kurulmuş daha sonra 150 kişilik bir yardım kolu eklenmiş, hatta devlet iki suhtenin bile silahlı olarak yan yana gezmesini yasaklamışsa da ayaklanmaların önüne geçilememiştir.
Medreseli öğrenciler, iş bulamamaktan ve geçim sıkıntısından birçok olaya karışmış ve isyan etmiştir. Medreseli öğrencilerin karışıklık çıkardığı yerler, medreselerin ve imaretlerin çok olduğu şehirler ve Anadolunun verimli bölgeleridir. Medreselerde eğitim gören talebeler isyana katılan diğer kişiler tarafından kışkırtılıp tahrik edilmiştir. Suhteler, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde Celâlilerle birlikte hareket etmişlerdir. XVI. yüzyılda Sadrazam Kuyucu Murat Paşanın müdahalesi sayesinde Suhte İsyanları etkisini yitirmiştir.
Memleketin siyasi, iktisadi ve içtimai durumunun bozulması, medreselilerin eğitim dışı faaliyetlerde bulunmasına neden olmuştur. Bu durum medrese eğitimini ve öğretimini aksatmış ve geriletmişti. Bundan dolayı hem iyi hoca yetişmemiş hem de iyi alim olmanın arzusunu taşıyan talebe sayısı azalmıştır. Talebeler çalışmadan, bilmeden, kolayından icazet almış; hak etmeden mevki ve vazife alma peşinde koşmuşlardır.
